Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Gmina żydowska w Malborku na wystawie "Widzialni, trochę zapomniani”. To wspólny projekt Muzeum Miasta i Archiwum Państwowego w Malborku

Anna Szade
Anna Szade
To rzadka okazja, by poznać historię gminy żydowskiej w Malborku. Wystawę "Widzialni, trochę zapomniani” przygotowało wspólnie Muzeum Miasta i Archiwum Państwowe.
To rzadka okazja, by poznać historię gminy żydowskiej w Malborku. Wystawę "Widzialni, trochę zapomniani” przygotowało wspólnie Muzeum Miasta i Archiwum Państwowe. Radosław Konczyński
"Widzialni, trochę zapomniani” to tytuł wystawy, która została otwarta w piątek (14 kwietnia). Ekspozycja jest poświęcona w całości 100-letniej historii gminy żydowskiej istniejącej w Malborku do lat 30. ubiegłego wieku oraz jej przedstawicielom. Została przygotowana we współpracy Muzeum Miasta oraz Archiwum Państwowego.

Wystawa w Muzeum Miasta Malborka. Historia gminy żydowskiej

Być może Arnoldowi Flatauerowi, zamożnemu żydowskiemu kupcowi i radnemu miejskiemu, zdarzało się przysiąść przy podobnym biurku, jakie znajduje się na wystawie "Widzialni, trochę zapomniani”. Przygotowało ją Muzeum Miasta z Archiwum Państwowym w Malborku.

Ekspozycja wystawiona jest w muzeum, a ono działa w willi należącej do tego bogatego mieszkańca. Wtedy również znajdowała się w centralnym punkcie głównego traktu Malborka prowadzącego do zamku. Według dokumentów powstała ok. 1870 r. To rówieśnica Arnolda, który przyszedł na świat w 1874 r. Pod koniec XIX wieku była imponującą budowlą.
A może aptekarz Heinrich Mehrlaender przygotowywał samodzielnie lecznicze mikstury i przelewał je w słynnej aptece „Zum goldenem Adler" do jednej ze szklanych butelek, które przetrwały do naszych czasów?

ZOBACZ TEŻ: Handel w Malborku. Jest co wspominać, bo większości sklepów dawno już nie ma. Kilka dekad temu normalnie robiło się tam zakupy

To tylko niektóre oryginalne eksponaty, którym można się przyjrzeć z bliska. .

To wystawa niezwykła, bo prezentuje gminę żydowską, która istniała w Malborku przez sto lat. To bardzo ciekawa historia, bo gmina żydowska pojawiła się w 1814 r. ostatecznie zniknęła z kart historii miasta w 1938 r. Historia została wykreślona, zmazana z dziejów miasta – mówił Tomasz Agejczyk, dyrektor Muzeum Miasta Malborka.

Jak zauważył, kilkanaście lat temu prof. Krzysztof Lewalski z Uniwersytetu Gdańskiego przypomniał w dwóch artykułach dzieje gminy żydowskiej.
- To jest chyba najważniejsze artykuły, które przybliżały historię malborskich Żydów. - My we współpracy z Archiwum Państwowym przygotowaliśmy dopełnienie tego, co jest znane z niejednej książki. Dopisaliśmy do niej kolejny trudny rozdział – przyznał dyrektor muzeum.

Współpraca Muzeum Miasta i Archiwum Państwowego. To ważne przedsięwzięcie

Wystawa jest podzielona na dwie części. Jedna mówi o codziennym życiu przedstawicieli tej nielicznej, ale bardzo znaczącej dla Marienburga wspólnoty. Ale, mimo tego wielkiego wkładu w każdy aspekt tego miejskiego życia, nie uchroniło to ich przed zagładą.

Na tablicach prezentujemy historię gminy od jej początku aż do 1942 r., czyli najtragiczniejszego okresu w dziejach żydowskich – podkreślił Tomasz Agejczyk.

Co istotne, ekspozycja to dowód na wzajemne inspirowanie się dwóch podmiotów.
- To nasze wspólne „dziecko”, które powstało dzięki współpracy między najstarszą instytucją malborską zajmującą się historią, starszą niż Muzeum Zamkowe, czyli Archiwum Państwowym w Malborku i najmłodszą instytucją, czyli Muzeum Miasta, które w tym roku obchodzi 5-lecie istnienia – informował dyrektor.

O kulisach przygotowań i relacji mówiła również Małgorzata Janusz, dyrektor Archiwum Państwowego.

Zaczęło się od tego, że chcieliśmy w tym roku w sposób szczególny uczcić rocznicę okrągłą wybuchu powstania w getcie żydowskim. 19 kwietnia obchodzimy tę 80. rocznicę, będzie też akcja „Żonkile”. Archiwum włączało się w te obchody przede wszystkim poprzez lekcje archiwalne. W tym roku chcieliśmy wyjść trochę szerzej – przyznała dyrektor.

Ostateczna forma zrodziła się podczas rozmów, które miały początkowo prowadzić do wspólnych lekcji, archiwalno-muzealnych.
- Od słowa do słowa i pojawiła się myśl: „A może zrobimy coś więcej? Może pokusimy się o jakąś wspólną wystawę?” Ten zapał i optymizm ze strony pracowników obydwu instytucji doprowadził do tego, że ja, która zawsze mówi: „Nie, to się nie uda”, tym razem, powiedziałam: „Dobra, działamy” – mówiła Małgorzata Janusz.

Tempo było zawrotne, bo nie tylko aranżacja wystawy, ale też jej zawartość merytoryczna została przygotowana w zaledwie trzy tygodnie.

Było nam może o tyle łatwiej, że kilka lat temu przygotowaliśmy wystawę plenerową na pl. Jagiellończyka na bazie naszych materiałów źródłowych, czyli pochodzących z przedwojennego starostwa powiatowego i z gazet „Marienburger Zeitung". Ale zawsze byłam zwolenniczką, by te wystawy planszowe uzupełniać materiałami, które są zgromadzone w innych instytucjach, jak Muzeum Miasta Malborka, które jest kustoszem pamięci materialnej. I udało się – cieszyła się dyrektor Archiwum Państwowego.

80 rocznica powstania w getcie warszawskim. Pamięć pozostanie

Jej zdaniem tytuł ekspozycji, czyli "Widzialni, trochę zapomniani”, świetnie nawiązuje do akcji „Żonkile”.
- Jej mottem jest hasło „Łączy nas pamięć”. To pamięć o tych, którzy odeszli. Ci ludzie tworzyli historię, tę materialną, tę duchową i tę niematerialną. Tu w Malborku mieszkali Żydzi, Polacy, Niemcy, byli to katolicy, ewangelicy, w końcu także przedstawiciele wyznania mojżeszowego. Ci ludzie mieli swoje poglądy czy sympatie polityczne i światopoglądy, a jednak ponad podziałami budowali miasto i dbali, by to wszystko jak najlepiej funkcjonowało – tłumaczyła Małgorzata Janusz.

Tę współpracę akcentował również Marek Charzewski, burmistrz Malborka.

Taki troszkę starszy brat i młodszy brat potrafią świetnie współpracować. A wyjątkowość wystawy polega też na miejscu, które jest związane z prezentowaną tematyką. Więc dla wielu mieszkańców będzie to doskonała okazja, by poznać historyczne wątki, które dotyczą tego budynku – stwierdził włodarz.

Wystawę stworzyli wspólnie: Małgorzata Janusz, dyrektor Archiwum Państwowego oraz jej współpracownicy - Karolina Szczepanik i Tomasz Kukowski, a ze strony Muzeum Miasta to dyrektor Tomasz Agejczyk, Anna Kosarzewska i Tomasz Drózda.

Wystawa będzie dostępna dla odwiedzających od soboty (15 kwietnia) od godz. 10 do 16.
Od 18 kwietnia (wtorek) do czerwca wystawę będzie można oglądać od wtorku do soboty od godz. 10 do 16 w Muzeum Miasta Malborka, które mieści się przy ul. Kościuszki 54.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na malbork.naszemiasto.pl Nasze Miasto