Malbork. Kronika Zasadniczej Szkoły Zawodowej nr 4 (odc. 1). Kuźnia fachowców dla zakładów miasta i powiatu

Korzenie Zespołu Szkół Zawodowych nr 4 w Malborku sięgają 1 października 1959 r., kiedy przy ówczesnej Zasadniczej Szkole Zawodowej w Malborku utworzono odrębną Zasadniczą Szkołę Zawodową dla Pracujących na podbudowie szkoły podstawowej. Uczniowie przez trzy dni uczęszczali na lekcje w szkole, a przez pozostałe trzy dni odbywali praktyczną naukę zawodu w zakładach pracy.

W roku szkolnym 1959/1960 utworzono dwie klasy: ślusarską, liczącą 19 uczniów i prowadzoną przez wychowawczynię inż. Danutę Frydecką; sprzedawców, liczącą 23 uczniów i prowadzoną przez wychowawczynię inż. Jadwigę Kosmowską. Skład Rady Pedagogicznej prócz wymienionych nauczycieli stanowili: dyrektor Leszek Witkiewicz, mgr St. Kazimierkiewicz, St. Zieniuk, K. Markowicz, K. Lewandowski, A. Szulczewska, H. Cichoń.

Rok szkolny 1964/65 przyniósł zasadnicze zmiany w profilu organizacyjnym i lokalizacji. Z ZSZ wydzielono szkołę zawodową dla pracujących, usamodzielniono ją i przemianowano na Zasadniczą Szkołę Zawodową Międzyzakładową z siedzibą przy ul. Głównej w malborskim Kałdowie (obecnie mieści się tam Szkoła Podstawowa w Gminie Malbork).

Naukę rozpoczęliśmy w trudnych warunkach lokalowych: 3 izby lekcyjne i 2 pomieszczenia administracyjne na strychu. Część budynku głównego szkoły zamieszkana jest przez lokatorów niezwiązanych ze szkołą. Podwórko szkolne jest w okresie deszczowym przeszkodą trudną do przebycia, a mimo to nosi nazwę boiska szkolnego. Interesanci – rodzice mają poważne kłopoty ze znalezieniem sekretariatu i gabinetu dyrektora, które mieszczą się na strychu obok autentycznej wędzarni. Szkołą kieruje młody, ambitny i nie zrażający się trudnościami dyrektor Józef Orlikowski - czytamy w kronice ZSZ 4.

W ciągu pierwszego roku samodzielnego istnienia szkoły przy pomocy uczniów klasy I murarskiej zburzono wędzarnię. Rodzice, uczniowie i nauczyciele w czynie społecznym ogrodzili posesję.

„Niestrudzony dyrektor kołata do drzwi instytucji i odpowiednich czynników, aby wykwaterować lokatorów i przeprowadzić kapitalny remont szkoły, po którym uzyskalibyśmy 6 izb lekcyjnych, pomieszczenia na bibliotekę, czytelnię i świetlicę. Dzięki tym widocznym osiągnięciom szkoła spotyka się z życzliwą pomocą władz powiatowych i Kuratorium Okręgu Szkolnego. Okoliczni mieszkańcy zaczynają wierzyć, że powstaje tutaj szkoła z prawdziwego zdarzenia – ognisko kultury w zaniedbanym Kałdowie” - napisali szkolni kronikarze przy roku 1964/65.

Z biegiem lat przybywa klas. Szkoła kształci m.in w takich zawodach, jak ślusarz, cieśla, murarz, piekarz, krawiec, kucharz, kelner, mechanik samochodowy, hydraulik. Są też klasy wielozawodowe.
29 kwietnia 1969 roku ZSZ Międzyzakładowa otrzymała swój sztandar ufundowany przez zakłady opiekuńcze, z inicjatywy Rejonowego Związku Gminnych Spółdzielni. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władz miejskich i powiatowych, wizytator kuratorium oświaty, kierownicy i dyrektorzy szkół i zakładów pracy, rodzice, poczty sztandarowe innych szkół.

Nastrój był trochę minorowy, bo od rana padał deszcz, ale o godz. 9 wypogodziło się i rozpoczęto oficjalną uroczystość od wzniesienia flagi i odśpiewania Mazurka Dąbrowskiego. Z referatu wygłoszonego przez Dyrektora Szkoły zebrani dowiedzieli się o osiągnięciach i aktualnych trudnościach szkoły. Co rok opuszcza szkołę kilka klas uczniów, którzy zasilają gospodarkę naszego i sąsiednich powiatów - informuje kronika.

W 1970 r. placówka zmieniła nazwę na Zasadniczą Szkołę Zawodową Dokształcającą. W roku szkolnym 1970/71 liczyła ona aż 20 oddziałów, do których uczęszczało 627 uczniów. Nauka odbywała się na dwie zmiany.
"Zajęcia trwały od godz. 8 do 20. Ze względu na sytuację młodzieży dojeżdżającej, której trzeba było maksymalnie skrócić czas pobytu w szkole i umożliwić powrót do domu, przerwy między zajęciami ograniczono do pięciu minut" - czytamy w szkolnej kronice.

W następnym roku szkolnym część młodzieży uczyła się w filii zlokalizowanej w SP 6. Z uwagi na ciągłe problemy lokalowe od 12 listopada 1973 r. uruchomiono nowy oddział szkoły, tym razem w Królewie. Dzięki temu zajęcia odbywać się mogły już tylko na jedną zmianę.

W roku szkolnym 1975/76 filii z Królewa przeprowadziła się do Malborka na ul. VIII Plenum 45 (obecna Sikorskiego i siedziba wydziału Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy). Swoje 15-lecie szkoła świętowała więc w trzech budynkach (w dwóch w Kałdowie i jednym przy VIII Plenum), z bardzo dobrze wyposażonymi pracowniami: kucharską, kelnerską, technologii samochodowej.

W maju 1976 r. nastąpiła kolejna zmiana nazwy – na Zasadniczą Szkołę Zawodową nr 4 i od tamtej pory popularnie była nazywaną „czwórką”.

Początek lat 80. był dla szkoły bardzo trudny. 16 stycznia 1982 r. zostaje odwołany ze stanowiska długoletni dyrektor J. Orlikowski. Zastępuje go z dniem 2 lutego 1982 r. mgr Adam Wnuk. Koniec 1987 r. to kolejna przeprowadzka w dziejach szkoły. Tym razem z budynku przy ul. Sikorskiego do siedziby przy ul. 17 Marca 4, przejętej od Zespołu Szkół Mechanicznych. Budynek był w złym stanie technicznym, stąd też zajęcia odbywały się na parterze i I piętrze. II piętro było nieczynne. Nadal funkcjonowała filia w Kałdowie - pisał potem w gazetce z okazji 35-lecia "czwórki" Waldemar Miszkiewicz, ówczesny wicedyrektor ZSZ 4.

1 kwietnia 1993 r. rozpoczęła się przebudowa budynku przy ul. 17 Marca 4 (w tym czasie część klas odbywała zajęcia w piwnicach Zespołu Szkół Technicznych przy pl. Narutowicza). 2,5 roku później rok szkolny 1995/96 rozpoczął się w pięknie wyremontowanym budynku.

"Zlikwidowano oddział szkoły w Kałdowie. Wreszcie wszyscy uczniowie i pracownicy byli razem. Budynek zmienił się nie do poznania. Dobudowano trzecie piętro, zmienił się układ sal, powstała winda. Otrzymaliśmy nowe meble, wyposażenie pracowni kucharskiej, krawieckiej" - przypomniał w gazetce jubileuszowej Waldemar Miszkiewicz.

W roku szkolnym 1995/96 nastąpiła zmiana nazwy na Zespół Szkół Zawodowych. Nadal w obiegu była nazwa "czwórka", zresztą w skład zespołu wchodziła Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 4. ZSZ przestał istnieć w 2005 roku. Rok później Starostwo Powiatowe w Malborku sprzedało nieruchomość Ministerstwu Sprawiedliwości. Obecnie w tym miejscu mieści się główna siedziba Sądu Rejonowego.

W galerii powyżej można obejrzeć zdjęcia od lat 60. do 80. ubiegłego wieku. Za udostępnienie kronik dziękujemy dyrekcji Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 w Malborku, który przejął archiwa po zlikwidowanym ZSZ nr 4. Ta opieka nad kronikami jest czymś naturalnym. ZSP 4 to przecież obecna nazwa dawnej Zasadniczej Szkoły Zawodowej, przy której w 1959 r. powstała szkoła pracująca, a która z czasem została przekształcona w odrębną placówkę.