Malbork. Czym różnią się mediacje od spraw sądowych? Młodzież dowiedziała się tego od sędziów, mediatora i prokuratora

Było bardzo poważnie. Duża, reprezentacyjna sala rozpraw w budynku przy ul. 17 Marca. Sędzia, prokurator, oskarżony i sprawa o hejt w internecie. Nieprzypadkowo, bo również w malborskim sądzie zauważalny jest wzrost liczby takich postępowań z udziałem młodzieży.

Scenariusz zakładał, że młodociany, 15-letni uczeń staje już przed obliczem Temidy w sprawie karnej. Najpierw obraził swojego rówieśnika w szkole, następnie rozpętał przeciwko niemu lawinę nienawistnych komentarzy w mediach społecznościowych. Zaszczuta ofiara próbowała popełnić samobójstwo.

Oskarżony wypierał się, jakoby miał jakikolwiek związek z falą hejtu, ale prokurator przedstawił opinię biegłego z zakresu informatyki. W internecie nic nie ginie... To modne i bardzo prawdziwe powiedzenie. W końcu 15-latek wyraził skruchę, a sąd warunkowo zawiesił wykonanie kary.

Symulację rozprawy, która odbyła się 21 października, przygotowali dla młodzieży doświadczeni prawnicy: sędzia Grażyna Ratusznik - zastępca przewodniczącego Wydziału Karnego SR w Malborku, inicjatorka przedsięwzięcia (w roli przewodniczącej składu orzekającego, którą to funkcję pełni na co dzień); sędzia Sebastian Wojewódka – zastępca przewodniczącego II Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SR w Elblągu (w roli oskarżonego); prokurator Tomasz Mackiewicz z Prokuratury Rejonowej w Malborku (w swojej codziennej roli); radca prawny i mediator Barbara Sikorska (jako świadek).

Z kolei Karina Jakusik, psycholog w Szkole Podstawowej nr 5, wyjaśniła uczniom, dlaczego hejterzy zachowują się tak, a nie inaczej. Młodzież (i nie tylko ona) musi wiedzieć, że sprawca przemocy fizycznej czy psychicznej sam z siebie nigdy nie przestanie nękać swojej ofiary. „Karmi się” jej krzywdą i upokorzeniem. Inni dołączają do niego, bo sami nie chcą stać się ofiarami. Milczenie i zgoda na hejt to najgorsze rozwiązanie. Prowadzi do samobójstw i prób samobójczych, których liczba z roku na rok w Polsce niepokojąco rośnie.

Dlatego bardzo ważna rada, jaką mogą otrzymać młodzi ludzie, brzmi: gdy padacie ofiarą hejtu, bullyingu, cyberbullyingu, powiadomcie dorosłych - rodziców, wychowawców, psychologa szkolnego, pedagoga szkolnego, żeby przerwać spiralę nienawiści.

Sprawca nie obudzi się któregoś ranka i nie pomyśli sobie „Już dość”. Sam nie przestanie – mówiła uczniom Karina Jakusik.

W tej wymyślonej historii wszystko skończyło się szczęśliwie. Ofiara przeżyła.

CZYTAJ TEŻ: Malbork. W szkołach pojawią się mediatorzy rówieśniczy?

Zanim spory osiągną tak dramatyczne rozmiary, w wielu przypadkach można je przeciąć na wcześniejszym etapie. Dlatego chwilę po symulowanej rozprawie odbyła się też symulowana mediacja pod okiem Barbary Sikorskiej. Na co dzień mediacje odbywają się poza gmachami sądów. Tutaj młodzież mogła się przekonać, że zwaśnione strony w towarzystwie zawodowego rozjemcy podczas rozmowy, która jest dużo mniej stresująca niż rozprawa, mogą wypracować porozumienie, następnie zatwierdzane przez sąd.

Jedną z form mediacji są te szkolne i rówieśnicze. Mediatorami mogą więc być sami uczniowie, ale to wielka rzadkość. Natomiast normą są - zawierane przez zwaśnionych uczniów przed pedagogami i psychologami szkolnymi - kontrakty, które muszą wykonać punkt po punkcie.

Niestety, po mediację jako środek rozwiązywania sporów nadal sięga bardzo mało dorosłych Polaków. Na zasadzie, że „sprawiedliwość musi być po ich stronie”, wiele osób zarzuca sądy pozwami, a liczba postępowań ma potem oczywiste przełożenie na przewlekłość spraw (jako jeden z czynników).