Malbork. Dotacje na azbest mogą przyspieszyć usuwanie tego szkodliwego materiału. Jak to widzą władze miasta?

Rada Miasta Malborka uchwaliła nowy regulamin w sprawie dofinansowania zadań z zakresu usuwania i unieszkodliwiania wyrobów zawierających azbest.

Regulamin jest pokłosiem tego, że na przełomie czerwca i lipca przeprowadziliśmy inwentaryzację wyrobów azbestowych na terenie miasta. Osoby, które będą chciały uzyskać dotację, będą musiały złożyć wniosek do Urzędu Miasta. Będziemy wypłacać dofinansowanie zarówno ze środków własnych, jak i z tych, które pozyskamy z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku – tłumaczył radnym Robert Klejnowski, p.o. naczelnik Wydziału Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska w Urzędzie Miasta Malborka.

Podczas przeprowadzonej w roku 2022 inwentaryzacji została wykonana ocena stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zgodnie z obowiązującym wówczas arkuszem oceny i punktacją.
- Większość obiektów inwentaryzowanych na terenie miasta jest w dobrym stanie technicznym. Jednakże sytuacja z dnia na dzień się pogarsza i kolejne obiekty będą uzyskiwać status natychmiastowej wymiany – czytamy w Programie usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu miasta Malborka na lata 2022 – 2032.

Szacowana ilość obiektów będących w stanie dostatecznym, czyli według klasyfikacji w drugim stopniu pilności, to 8311 m kw., czyli ok. 21 proc. Ponad dwie trzecie, czyli 26 451 m kw. (67 proc.) ze wszystkich obiektów znajdujących się na terenie miasta zakwalifikowana została do trzeciego stopnia pilności, czyli znajduje się w najlepszym stanie techniczny.
Z zebranych danych wynika, że 4826 m kw. wyrobów zawierających azbest jest w złym stanie technicznym, czyli w pierwszym stopniu pilności.

W rzeczywistości nie oznacza to, iż owe 12 proc. wyrobów będzie usunięte natychmiast. Wyrób, którego ocena kwalifikuje do natychmiastowej wymiany, faktycznie może być uznany przez właściciela jako mogący funkcjonować dalej. Taki dach pozostaje szczelny i wytrzymały, co powoduje, iż właściciel obiektu nie będzie zainteresowany wymianą czy usunięciem tego wyrobu – tłumaczą autorzy miejskiego programu.

Trzeba też wiedzieć, że pierwszy stopień pilności uzyskują też wyroby będące już odpadami, czyli wszystkie zalegające na posesjach. Ilość podlegająca w pierwszej kolejności pilnej potrzebie unieszkodliwienia to ok. 2264 m kw. co stanowi około 6 proc. wszystkich materiałów z azbestem stwierdzonych w Malborku.
W miejskich programie dotyczącym usuwania azbestu założono następujący harmonogram:

• lata 2022 - 2025 – 28 proc.
• lata 2026 - 2026 – 35 proc.
• lata 2030 - 2032 – 37 proc.

Cały koszt zadania usunięcia azbestu znajdującego się na terenie miasta, czyli demontażu, spakowania, transportu i zeskładowania, biorąc pod uwagę ilości wynikające ze sporządzonej inwentaryzacji miał wynieść ok. 1,2 mln zł. Ale do tych obliczeń brana była średnia cena na koniec 2021 r., czyli ok. 30 zł za usunięcie 1 m kw. eternitu. Obecnie za taką usługę, jak podają branżowe portale, trzeba zapłacić od 46,40 zł do 50,10 zł.
Czy malborczycy wyrobią się z uprzątnięciem wyrobów azbestowych do 2032 r.?

Trudno powiedzieć, czy wszyscy zdążą. Mieszkańcy nam mówią, że muszą zapłacić ok. 3000 zł za tonę usuwanego azbestu. Jedni mają 5 ton, drudzy tonę, więc czasem to udzielane dofinansowanie jest zbyt małe, by się opłacało ściągać poszycie. Czasem ktoś czeka do kolejnego roku, by uzyskać większą dotację – tłumaczył radnym Robert Klejnowski.

Zgodnie z założeniem, dotacja może wynieść do 100 proc. udokumentowanych kosztów demontażu, zbierania, transportu i unieszkodliwiana odpadów zawierających azbest. Ale to zależy od kwoty, jaką miasto pozyska z WFOŚiGW oraz wkładu własnego, ale przede wszystkim – od zainteresowania.

Jeśli będą takie potrzeby, to będziemy proponować zmiany w budżecie, by takie środki się znalazły. Jak dzisiaj ktoś chce to zrobić, to powinniśmy pomagać. Usuwanie azbestu jest bardzo potrzebne, zwłaszcza biorąc pod uwagę ilość, jaka jeszcze została – uważa Józef Barnaś, wiceburmistrz Malborka.

Jak to wyglądało w poszczególnych latach? Oto zestawienie ilości unieszkodliwionych odpadów oraz koszt realizacji zadań wraz z kwotą dofinansowania z WFOŚiGW w poszczególnych latach:

• 2021 r.
  - koszt zadania: 38 791 zł
  - ilość odpadów poddanych unieszkodliwieniu: 42,64 t
• 2020 r.
  - koszt zadania: 14 997,15 zł
  - ilość odpadów poddanych unieszkodliwieniu: 8,56 t
• 2019 r.
  - koszt zadania: 14 950,25 zł
  - ilość odpadów poddanych unieszkodliwieniu: 16,028 t
• 2018 r.
  - koszt zadania: 9960 zł
  - ilość odpadów poddanych unieszkodliwieniu: 12,45 t
• 2017 r.
  - koszt zadania: 11 800 zł
  - ilość odpadów poddanych unieszkodliwieniu: 14,75 t
• 2016 r.
  - koszt zadania: 10 485 zł
  - kwota dotacji z WFOŚiGW w Gdańsku: 8910 zł
  - ilość odpadów poddanych unieszkodliwieniu: 13,28 Mg

Z azbestem nie ma żartów. Choć te włókniste minerały naturalnie występujących w przyrodzie, to jest on zaliczany do substancji o udowodnionym działaniu rakotwórczym dla człowieka. Jego szkodliwość azbestu nie wynika ze składu chemicznego, ale z jego włóknistej struktury. To najcieńsze włókna występujące w przyrodzie, do tego praktycznie niezniszczalne.
Chorobotwórcze działanie azbestu jest wynikiem wdychania włókien zamieszczonych w powietrzu. Największe zagrożenie dla organizmu ludzkiego stanowią włókna o średnicy mniejszej niż 3 mikrometry i długości powyżej 5 mikrometrów, które przedostają się z powietrzem do pęcherzyków płucnych i mogą penetrować tkankę płucną.

Zagrożenie ze strony azbestu jest przez ludzi bagatelizowane, bo to zagrożenie jest niewidoczne dla ludzkiego oka oraz długotrwały i utajony rozwój choroby.
Do chorób, które są skutkiem kumulowania się w płucach włókien azbestowych zalicza się:

• pylica azbestowa (azbestoza),
• rak płuc,
• zmiana opłucnych,
• międzybłonniak opłucnej.

Przez długi okres czasu choroba może się nie ujawnić. Pierwsze jej objawy mogą dać o sobie znać po okresie dwudziestu, a nawet czterdziestu lat od pierwszego kontaktu. Za to po ujawnieniu się nowotwór rozwija się gwałtownie – od wystąpienia objawów do śmierci upływa nie więcej niż dwa lata.