Malbork-Fiszewo. Poszli śladami powstańców listopadowych pod pomnik ich pamięci

Organizatorem już 51 edycji złazu był Klub Turystyki Pieszej Delta im. Wojciecha Zajchowskiego w Elblągu, który przygotował imprezę na zlecenie PTTK Oddział Ziemi Elbląskiej.

- Na zaplanowane trasy i trasę dowolną zgłosiło się prawie 200 osób, młodzieży ze szkół z Elbląga i okolic oraz osoby dorosłe z Gdyni, Tczewa, Malborka i Elbląga. Przy pomniku wartę pełnili żołnierze z Pułku Wsparcia Dowództwa Dowodzenia Północny Wschód Garnizonu Elbląg i strażacy OSP z Fiszewa i Gronowa Elbląskiego – informuje KTP Delta.

Wśród tych, którzy w minioną sobotę (18 lutego) przymaszerowali do Fiszewa, byli członkowie Oddziału Przewodnickiego PTTK im. Stefana Dubyny w Malborku.

To impreza patriotyczno-turystyczna, w której już tradycyjnie po raz nasty wzięła udział kilkunastoosobowa ekipa Oddziału Przewodnickiego PTTK. Spacerkiem ze Starego Pola pomaszerowaliśmy do Fiszewa, gdzie przy obelisku odbyły się oficjalne uroczystości zlotowe, a ciąg dalszy w szkole w Gronowie Elbląskim z jak zwykle smaczną grochówką i przepysznymi ciastami – relacjonuje Bogdan Mąder, prezes malborskiego oddziału PTTK.

Jak podaje m.in. Instytut Pamięci Narodowej, po upadku Powstania Listopadowego tysiące żołnierzy i oficerów polskich znalazło się na terenie Prus i Austrii, poza obszarem Królestwa Polskiego. Na początku października 1831 roku ok. 20 tysięcy żołnierzy pod dowództwem gen. Macieja Rybińskiego przekroczyło granicę pruską.

W opracowaniu przygotowanym z kolei przez Klub Nowodworski w Nowym Dworze Gdańskim można przeczytać z kolei, że w powiatach gdańskim, malborskim, sztumskim i elbląskim rozlokowanych zostało łącznie 17 139 powstańców. Opieka, bezpieczny pobyt, a nawet żołd zostały im zagwarantowany na mocy konwencji polsko-pruskiej. Zorganizowano także szpitale oraz lazarety dla powstańców. Największe z nich mieściły się w Malborku, Nowym Stawie i Nowym Dworze Gdańskim.

Sytuacja zmieniła się po amnestii ogłoszonej przez cara Mikołaja I, wraz z którą pojawiło się żądanie Moskali, by Polacy wrócili do Królestwa Polskiego. Powstańcy nie zamierzali się podporządkować – m.in. z obawy o zsyłkę na Sybir, która czekałaby ich po powrocie. Wojsko pruskie otrzymało jednak zadanie odstawienia internowanych do granicy.

Do tragicznych wydarzeń doszło w Fiszewie, kiedy major pruski 27 stycznia 1832 r. wezwał do tej miejscowości polskich żołnierzy.

- Stawiło się 200 Polaków z nadzieją udania się na emigrację do Francji. Okazało się, że wszystkim polecono powrót do Królestwa. Polacy chcieli udać się ze skargą do Malborka, gdzie rezydował gen. Schmidt. Na drodze stanął im oddział pruskiej piechoty. Dowodzący oddziałem kapitan Rychter wydał rozkaz otwarcia ognia do nieuzbrojonych polskich żołnierzy. Zginęło 8 polskich żołnierzy, a 12 zostało rannych – można przeczytać na stronie IPN.

W tym miejscu 25 stycznia 1975 r. odsłonięto obelisk ku czci powstańców. Fundatorem był Wojewódzki Komitet Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa w Elblągu, a autorem projektu - Henryk Lula.