Malbork. Kronika Szkoły Podstawowej nr 9 (odc. 5). Trudne lata 80. Norwegowie pomagali malborczykom

W notkach z lat 1980-1986 są oczywiście informacje o cyklicznych wydarzeniach nadających cykl życia szkoły w ciągu roku. Rozpoczęcie i zakończenie nauki, pożegnanie ósmych klas, święto nauczycieli, ciągle jeszcze pamięć o rocznicach rewolucji październikowej, pochody 1-majowe, ale też na 9 maja z okazji Dnia Zwycięstwa, ślubowanie pierwszaków, zabawy choinkowe itd. To wszystko można obejrzeć w galerii zdjęć powyżej.

13 grudnia 1981 r. rozpoczął się stan wojenny, został zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiony 22 lipca 1983 r. W kronice SP 9 ze zrozumiałych względów trudno cokolwiek znaleźć o sytuacji w mieście w początkowym jego okresie. Natomiast echa pobrzmiewają dzięki cennemu źródłu informacji, jakim są zachowane w szkolnym archiwum notki prasowe z „Wiadomości Elbląskich”.

30 marca 1983 roku „WE” informowały o nawiązaniu współpracy przez Malbork i norweską gminę Hedrum.

„Wiele jest w Polsce miejscowości, które w ostatnim okresie otrzymały różnego rodzaju pomoc (odzież, żywność, leki) z państw Europy zachodniej. Nierzadko obdarowani nie wiedzieli, od kogo otrzymują paczkę, zresztą niektórych zapewne wcale to nie interesowało. W Malborku sytuacja wygląda inaczej. Wiadomo, kto przysyła dary mieszkańcom, a cała akcja pomocy stała się punktem wyjścia do rozwoju współpracy międzynarodowej. W przyszłości może ona zmienić się w stałe, wielostronne kontakty społeczności norweskiej gminy Hedrum i gminy Malbork” - pisały "WE".

Naczelnik miasta wyjaśnił „Wiadomościom Elbląskim”, że mieszkańcy gminy Hedrum, której największymi ośrodkami są Larvik i Sandefjord, sami wybrali Malbork. Kontakt nawiązali za pośrednictwem Ambasady PRL w Oslo.

„W styczniu 1982 r. nadszedł pierwszy transport darów, które zostały rozdzielone przez Kościół. Przybyli równocześnie przedstawiciele społeczeństwa Hedrum wyrazili życzenie bliższych kontaktów, wymiany i współpracy. Propozycja została przyjęta z wdzięcznością. Podjęto krok w celu skomunikowania się młodzieży szkolnej – na początek korespondencyjnie. Władze miasta złożyły podziękowanie za pomoc i dary. Poinformowały o ich rozdziale i o potrzebach. Chodziło głównie o lekarstwa” - informowała gazeta.

W kolejnych miesiącach 1982 roku dotarły do Malborka nowe transporty darów.

„Przygotowali je norwescy uczniowie dla ich rówieśników ze Szkoły Podstawowej nr 9. Część paczek miała adresatów, część ponownie rozdzielił Kościół. (…) To efekt spontanicznej rekcji Skandynawów na hasło pomocy dla Polski. Norwegowie określają ją jako drogę do pokoju i przyjaźni między narodami. Niestety, przy rozdziale paczek dochodziło do scen wprost żenujących, a oczekiwania i wymagania niektórych ludzi rozmijały się z zawartością (nie w każdej paczce była czekolada, kawa, inne luksusy!). Przedstawiciele ofiarodawców czasem to widzieli” - mogli się dowiedzieć czytelnicy "WE".

W 1983 r. doszło do wymiany międzynarodowej. Młodzi Norwegowie przebywali w Malborku od 25 czerwca do 2 lipca. „WE” szczegółowo opisały ich pobyt:

„Koloniści zostali zakwaterowani w internacie Zespołu Szkół Zawodowych, gdzie zapewniono im wszelkie wygody i opiekę. (…) Program był bardzo bogaty. Od początku największy nacisk kładziono na wymianę kulturalną i sportową. Rozegrano więc bardzo dużo meczów piłkarskich. Oprawa imprez sportowych była bardzo uroczysta, włącznie z hymnami państwowymi i wciąganiem flag narodowych. Odbył się też koncert norweskiej orkiestry.”

Oczywiście w programie znalazło się zwiedzanie miasta i zamku, wycieczki np. do Trójmiasta i Sztutowa, wizyta w byłym obozie koncentracyjny Stutthof, gdzie wstrząśnięci Norwegowie uczcili pamięć pomordowanych minutą ciszy. Odbywały się spotkania norweskich dzieci z uczniami szkół podstawowych nr 1 i 9, które objęte były to międzynarodową wymianą.

„Sami Norwegowie stwierdzili, że organizacja pobytu przeszła ich oczekiwania. A przecież obok imprez już wymienionych były i inne – dyskoteki (uczono na nich m.in. poloneza) czy festyn sportowy. Odbyło się też z udziałem Skandynawów uroczyste zakończenie roku szkolnego. Aby podziękować za miłe przyjęcie, goście zorganizowali pożegnalny koncert swej orkiestry w sali Muzeum Zamkowego” - pisały "Wiadomości Elbląskie".

Rewizyta w gminie Hedrum miała miejsce w dniach 9-16 sierpnia 1983 r. Wzięło w niej udział 75 osób, w tym 65 dzieci. Do Norwegii pojechały szkolny chór SP 1 i grupa sportowców SP 9. Chór przygotowywał się do wyjazdu na... specjalnym obozie, gdzie opracowywał repertuar, a znalazła się w nim też jedna piosenka w języku norweskim.

„Koszty wyjazdu wynoszą ok. 13 tys. zł na osobę. Pokryją je po części rodzice, a po części ich zakłady pracy ze swych funduszy socjalnych. Dość drażliwą sprawą była kwestia wytypowania – kto ma jechać (wyjazd jest przecież dość atrakcyjny). Młodzież została wytypowana przez macierzyste szkoły, a jedynym kryterium był wiek od 7 do 17 lat” - informowały „WE”.

„Motorem napędowym” współpracy ze strony norweskiej był przemysłowiec Olav Bergene Holm, ale niosących pomoc Malborkowi w latach 80. było więcej. Ci mieszkańcy Larviku, największego miasta gminy Hedrum, tworzyli Polen Komiteen.
Już po zmianach ustrojowych w Polsce Rada Miasta Malborka nadała im na wniosek Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Norweskiej honorowe obywatelstwo Malborka. Otrzymali je:

• Hall Trøan Galaaen  (w 1994 roku)
• Olav Bergene Holm (1994 r.)
• Søren Odberg (1996 r.)
• Marit Buhaug (1996 r.)
• Erling Hansen (1996 r.)
• Herman Schäpers (1996 r.)
• Anne Lystad (1996 r.)
• Ingebjärg Christiansen (1996 r.)
• Lizzi Hansen (1996 r.)
• Turid Pettersen (1996 r.)
• Johan Stensrud (1996 r.)

Dziękujemy dyrekcji Szkoły Podstawowej nr 9 za możliwość zajrzenia do "dziewiątkowego" archiwum. Przypominamy też prośbę Adama Liszewskiego, nauczyciela z biblioteki SP 9. Niestety, z powodu zalania archiwum swego czasu bezpowrotnie zniszczone zostały kroniki z lat 1993-2000. Trwa próba odtworzenia tamtego zasobu, ale bez absolwentów i byłych pracowników będzie to praktycznie niemożliwe. Stąd prośba o przekazywanie (mogą być duplikaty, skany) zdjęć z tamtego okresu, a także informacji o szkolnych wydarzeniach.