Malbork. Muzeum Zamkowe kupiło zegar słoneczny na aukcji w Londynie. Dwa zabytki wylicytowało też w Warszawie

Muzeum Zamkowe w Malborku realizuje politykę gromadzenia zbiorów do kolekcji własnych za pośrednictwem swojej Muzealnej Komisji Zakupów. Jej członkowie – pracownicy naukowi muzeum przygotowują opinie, na podstawie których dyrektor podejmuje decyzje, czy pozyskać dany obiekt.

Zakupy, do których doszło w 2021 roku, muzeum określa mianem spektakularnych. Jeden z nowych nabytków ma dużą wartość nie tylko historyczną, ale i... sentymentalną, bo ten eksponat, zegar słoneczny, związany jest z Malborkiem. Jego twórca, Salomon Krigner działał tutaj na przełomie XVII i XVIII wieku. Jak wyjaśnia Bartłomiej Butryn z Muzeum Zamkowego, ten rzemieślnik i artysta w jednym należał do nielicznej grupy europejskich wykonawców urządzeń mierniczych, sporządzanych zwłaszcza dla ludzi nauki.

Zegary słoneczne były zaś najbardziej popularnym i cenionym produktem jego warsztatu. Do dzisiejszych czasów zachowało się ich na świecie niespełna 20 egzemplarzy, z czego część wykonana była w Warszawie, gdzie mistrz z Malborka od ok. 1691 roku pracował na stałe przy dworze królewskim – informuje Bartłomiej Butryn.

Jednak kupiony egzemplarz jest wyjątkowy, bo powstał w Malborku. Dlatego muzeum postanowiło wziąć udział w aukcji organizowanej przez renomowany dom aukcyjny Bonhams w Londynie (założony w połowie XVIII wieku) i w wyniku licytacji zapłacić prawie 2,7 tys. funtów.

- Powodów jest kilka, ale wszystkie mają wspólny mianownik: 54 stopień szerokości geograficznej. Jest to wartość położenia Malborka, w którym zegar został wykonany, a jego twórca poświadczył to właściwą sobie sygnaturą umieszczoną na zegarze: „S. Krigner Marienburg 54”. Zatem przedmiot został włączony do zbioru przede wszystkim ze względu na osobę mistrza, który go sporządził – tłumaczy Bartłomiej Butryn.

I dodaje, że zakupiony w Londynie zabytek jest jednym z zaledwie dwóch obecnie znanych w zbiorach publicznych przykładów zegara słonecznego reprezentującego typ augsburski. Jego cechą charakterystyczną jest kształt ośmioboku. Drugi analogiczny zegar jest własnością Centrum Historii Nauk w Sztokholmie.

Muzeum Zamkowe pochwaliło się też dwoma nabytkami kupionymi miesiąc temu, pod koniec listopada 2021 r., na aukcji Desa Unicum w Warszawie, w całości poświęconej sztuce dawnej Rzeczpospolitej.

Do kolekcji tkanin trafił pas kontuszowy o długości prawie 4 metrów i szerokości niespełna 40 centymetrów, z lat 1791-1794. Jak informuje muzeum, „jest on szczytowym produktem persjarni spod warszawskiego Lipkowa – jednej z czołowych wytwórni paśniczych w dawnej Rzeczpospolitej”. Chodzi o manufakturę Jakuba Paschalisa, który za – używając dzisiejszego języka – bardzo wysoką jakość produkcji otrzymał tytuł szlachecki od króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Nowo zakupiony zabytek jest piętnastym egzemplarzem pasa kontuszowego w kolekcji tkanin Muzeum Zamkowego.

Z kolei do kolekcji malarstwa malborska instytucja kupiła portret Jana Kazimierza Wazy w stroju kardynalskim z ok. połowy XVII wieku, autorstwa anonimowego polskiego malarza z epoki sarmatyzmu. Przyszły władca przez dwa lata piastował godność kardynała. Jak wyjaśnia muzeum, „obraz jest rzadkim przykładem portretu Jana Kazimierza ukazanego jednocześnie w kostiumie duchownego hierarchy z koroną jako atrybutem królewskiej władzy”.

Portret i pas kontuszowy zostały wylicytowane za łączną kwotę 63 tys. zł.