Malbork. Ratusz na Starym Mieście niszczeje. Na ratunek potrzeba milionów. Z Polskiego Ładu miasto ich nie pozyskało. Jest inna szansa?

Ależ to były emocje, gdy przeglądało się tabelkę z wynikami drugiego naboru Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych. Nie da się ukryć, że wiele osób kibicowało projektowi, który dotyczył prac ratunkowych w Ratuszu na Starym Mieście w Malborku. Włodarze wnioskowali o 9 945 000 zł, bo cała inwestycja oszacowana była na 11 700 000 zł. Jak wyliczono na etapie składania dokumentów, z miejskiej kasy trzeba byłoby wygospodarować 1 755 000 zł. Teraz pewnie te kwoty byłyby wyższe, wiadomo, inflacja i wzrost cen materiałów budowlanych robi swoje. Ale i tak, mieć 10 mln zł z zewnątrz to byłoby coś.

Ale Ratusza na liście zwycięskich zadań zabrakło. Chyba nikt w Malborku nie krył rozczarowania. Niektórzy już oczami wyobraźni widzieli prace przy osuszaniu zagrzybiałych i zawilgoconych piwnic, od lat wyłączonych z użytku. Widział je w grudniu ubiegłego roku Karol Rabenda, wiceminister aktywów państwowych, w których malborscy włodarze upatrywali wielkiego sprzymierzeńca inwestycji.
- Będziemy walczyć – deklarował wówczas wiceminister Rabenda.

PRZECZYTAJ TEŻ: Polski Ład 2022. Malbork dostał jedną z mniejszych dotacji w drugiej edycji spośród pomorskich miast powiatowych. Co na to samorządowcy?

Zapytaliśmy wiceministra, dlaczego Ratusz przepadł w Polskim Ładzie.

Nie mam szczegółowej wiedzy, mogę tylko podejrzewać, że przesądziło to, co ogłosił premier Mateusz Morawiecki, czyli następny nabór, który będzie celowany właśnie w zabytki. To samo przez się sugeruje odpowiedź: następna edycja jest wypisz wymaluj dla wniosku o remont Ratusza – powiedział nam Karol Rabenda.

Chodzi o zapowiedź szefa rządu dotyczącą uruchomienia kolejnego programu, dotyczącego renowacji zabytków. Mateusz Morawiecki, prezentując wyniki drugiego naboru Polskiego Ładu wspominał, że przez 30 ostatnich lat to, co przeznaczano na zabytki, to była kropla w morzu potrzeb.
- Z zabytków, nieraz porośniętych mchem, zrobimy perły – zapowiedział w maju premier Morawiecki.
W Malborku podchodzą do tematu nieco sceptycznie. Burmistrz Marek Charzewski mówił nam, że jeszcze nie są znane założenia nowego rządowego programu, wobec czego trudno odnieść się do tej sprawy. Ale, jak zawsze, zadeklarował, że będzie szukał zewnętrznych funduszy na realizację projektu, który już dawno jest gotowy na papierze.

Szczegółowy zakres prac zawiera dokumentacja remontu, którą przygotowała wyłoniona w przetargu Grupa Yang Architekci z Kwidzyna. To element projektu, na który malborskie władze pozyskały dofinansowanie z unijnego Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014-2020, tego samego, z którego zmodernizowano bulwar nad Nogatem, a w planie jest jeszcze dokończenie budowy placu zabaw z punktem widokowym.
Dokumenty dotyczące Ratusza kosztowały 160 tys. zł, ale dzięki temu znana jest diagnoza podupadającej budowli, ale też wynikający z jego potencjału sposób zagospodarowania w przyszłości.

Na pewno nie ma mowy o tym, by wywracać do góry nogami funkcjonowanie miejskiej instytucji.

Generalnie funkcje obiektu się nie zmienią. Przeznaczenie poszczególnych elementów pozostanie. Bardzo duże nakłady będzie trzeba ponieść przede wszystkim w piwnicy – tłumaczył nam Roman Milanowski, naczelnik Wydziału Inżynierii Miasta w magistracie.

Zmiany mają dotyczyć dobudowanej części, bo zostanie całkowicie przeszklona, dzięki czemu, zamiast obecnych balkonów, pojawią się dodatkowe powierzchnie do zagospodarowania. W pomieszczeniu, które obecnie jest wykorzystywane na ratuszową kuchnię, jest planowane minikino dla 20 osób. Zaprojektowane zostało też nowe zaplecze sanitarne. W planie jest także zewnętrzna winda, dzięki której będzie można wjechać na wyższe kondygnacje, co uczyni obiekt bardziej dostępnym.

Ratusz był przez wieki siedzibą władz Malborka. Burmistrz i radni przedwojennego Marienburga zamknęli za sobą drzwi 93 lata temu i przeprowadzili się do obecnego magistratu na pl. Słowiański. Na zdjęciach wykonanych po 1945 r. to właśnie charakterystyczna sylwetka XIV-wiecznego obiektu widoczna jest na wielkim gruzowisku, w które zamieniła się miejska zabudowa.
Pamiątka po pierwotnym przeznaczeniu przetrwała przez wiele lat w nazwie Młodzieżowego Domu Kultury Ratusz. Placówka, gdyby przetrwała, byłaby rówieśnicą Muzeum Zamkowego, bo powstała w tym samym, 1961 r. Ale młodzieżowe centrum zostało formalnie zlikwidowane w 2011 r. i wchłonięte przez powołane do życia Malborskie Centrum Kultury i Edukacji, które zarządza całą kulturą w mieście.

Ratusz nadal jest ważnym miejscem, gdzie odbywają się zajęcia dla dzieci i młodzieży. Ale niespodziewanie zyskuje także... zupełnie nieoczekiwane funkcje. Patrząc od góry – stopniowo zamienia się w wielki gołębnik. Od dołu temat jest dużo bardziej wstydliwy, bo gdy wieczorem drzwi do Ratusza są zamykane, w podcieniach pojawiają się zwolennicy mocnych trunków. Świadczą o tym pozostawiane regularnie butelki, puszki, niedopałki i inne pozostałości imprez, przy których gołębie odchody są niczym.

Ratusz musi mierzy się z upływającym czasem. Zbudowany został w połowie XIV wieku, w XV przeszedł modernizację, przeżył także pożar w XIX wieku oraz działania wojenne w 1945 r. Te ostatnie rany likwidowano dopiero w latach 1959-61. Później już żadne bardzo poważne prace nie były prowadzone.