Malbork. Ratusz na Starym Mieście przejdzie metamorfozę? Władze znalazły pierwsze źródło pieniędzy na kosztowne ratowanie zabytku

Ratusz był przez wieki siedzibą władz Malborka. Burmistrz i radni przedwojennego Marienburga zamknęli za sobą drzwi 92 lata temu i przeprowadzili się do obecnego magistratu na pl. Słowiański.
Na zdjęciach wykonanych po 1945 r. to właśnie charakterystyczna sylwetka XIV-wiecznego obiektu widoczna jest na wielkim gruzowisku, w które zamieniła się miejska zabudowa.

Pamiątka po pierwotnym przeznaczeniu przetrwała przez wiele lat w nazwie Młodzieżowego Domu Kultury Ratusz. Placówka, gdyby przetrwała, byłaby rówieśnicą Muzeum Zamkowego, bo powstała w tym samym, 1961 r. Ale młodzieżowe centrum zostało formalnie zlikwidowane w 2011 r. i wchłonięte przez powołane do życia Malborskie Centrum Kultury i Edukacji, które zarządza całą kulturą w mieście.

Ratusz nadal jest ważnym miejscem, gdzie odbywają się zajęcia dla dzieci i młodzieży. Ale niespodziewanie zyskuje także zupełnie nieoczekiwane funkcje. Patrząc od góry – stopniowo zamienia się w wielki gołębnik, a w osiedlaniu się ptakom nie przeszkodził nawet nadawany z wieży miejski hejnał.
Od dołu temat jest dużo bardziej wstydliwy, bo gdy wieczorem drzwi do Ratusza są zamykane, to natychmiast w podcieniach pojawiają się zwolennicy mocnych trunków. Świadczą o tym pozostawiane regularnie butelki, puszki, niedopałki i inne pozostałości imprez, przy których gołębie odchody są niczym.

Jednocześnie Ratusz musi mierzy się z upływającym czasem. Zbudowany został w połowie XIV wieku, w XV przeszedł modernizację, przeżył także pożar w XIX wieku oraz działania wojenne w 1945 r. Te ostatnie rany likwidowano dopiero w latach 1959-61. Później już żadne bardzo poważne prace nie były prowadzone.

Dyskusja nad losem tego niezwykłego zabytku rozpoczęła się ładnych kilka lat temu. Pomysły były różne, łącznie z zamiarem przekazania budowli pod skrzydła Muzeum Zamkowego. Nie skończyły się żadnym rezultatem. Nic więc dziwnego, że na włodarzach regularnie wiesza się psy, bo jak im nie wstyd tak nie dbać o średniowieczną siedzibę władz miejskich...

Dlatego zapytaliśmy burmistrza, jak to jest z Ratuszem i czy rzeczywiście nikomu w mieście na nim nie zależy. Okazało się, że proces ratowania obiektu już się rozpoczął.

To kolejne duże zadanie na nadchodzące lata. Stopniowo udaje nam się remontować zabytkowe kamienice w ramach programu rewitalizacji, więc przyszedł czas na Ratusz – mówi Marek Charzewski, burmistrz Malborka.

Wszystko jest na dość na wstępnym etapie, ale daje nadzieję. Gotowa jest kompleksowa dokumentacja techniczna na remont budynku Ratusza. Była ona jednym z ważnych elementów projektu „Rozwój potencjału turystyki rekreacyjnej i turystyki wodnej w miastach Swietłyj i Malborku (FAZA 2)”. Jest realizowany w partnerstwie z rosyjskim Swietłyj dzięki dofinansowaniu z programu Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Rosja 2014–2020. Z tego samego źródła pochodzą środki na bulwar nad Nogatem i plac zabaw z punktem widokowym, którego budowa rozpocznie się lada dzień.

Wiadomo, papiery na inwestycję to jedno. Trzeba jeszcze znaleźć pieniądze na jej realizację.

Mamy projekt, chcemy więc kontynuować wcześniejszą drogę. Czyli, jak w przypadku bulwaru: najpierw powstał projekt w ramach programu Polska-Rosja, a później z tego samego źródła pozyskaliśmy środki na realizację. Teraz robimy tak samo – mówi Marek Charzewski, burmistrz Malborka.

Władze Malborka i Swietłyj mają wprawę w pozyskiwaniu funduszy, bo współpracują przy wspólnych przedsięwzięciach od 2011 r. Wówczas pierwszy raz ten polsko-rosyjski duet startował po środki z programu Litwa-Polska-Rosja. W drugiej edycji było więc już dużo łatwiej. W 2019 r. obydwa miasta w atmosferze przyjaźni podpisały umowę partnerską.
- To nawiązanie współpracy okazało się strzałem w dziesiątkę – cieszy się malborski włodarz.

Tym łatwiej było zdecydować się na kontynuację i trzecie podejście po środki. Zarys przyszłych zadań trafił już do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, który na tym etapie zajmuje się przyszłym rozdaniem programu Polska-Rosja.
- Swietłyj ma zamiar realizować kolejne inwestycje na bulwarze i w parku, my umieściliśmy Ratusz i Trakt Jana Pawła II – zdradził nam Marek Charzewski.

Jeśli chodzi chodzi o zabytkową budowlę, to będą to przede wszystkim prace ratunkowe i restauratorskie.

Cudów się tam można nie spodziewać, bo każde działanie musiało zostać uzgodnione z wojewódzkim konserwatorem zabytków i zostało ujęte w naszym dokumencie – mówi burmistrz Charzewski.

Program Interreg Polska–Rosja 2021–2027 obejmuje województwo pomorskie, warmińsko-mazurskie oraz część województwa podlaskiego, zaś po stronie rosyjskiej - Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej. Wydaje się więc skrojony na miarę Malborka i Swietłyj, bo jednym z obszarów wsparcia ma być zwiększanie roli kultury.
Maksymalne dofinansowanie na taki partnerski projekt ma wynosić 6 mln euro. Tymczasem koszt prac przy Ratuszu szacowany był nawet na 20 mln zł.
- Mamy najważniejsze, czyli dokumentację, możemy więc szukać środków także z innych źródeł – mówi pełen optymizmu Marek Charzewski.

Oby więc plany wypaliły i tak, jak wkrótce będzie można przespacerować się nowiutkim pasażem nad Nogatem, tak za kilka lat nikt już nie uroni łzy nad katastrofalnym stanem Ratusza.