Malbork. SP 3 z dotychczasowym patronem. Sąd w przeciwieństwie do wojewody nie ma nic przeciwko pułkowi "Kraków"

Aktualizacja - 25 lipca, godz. 12.45
Rozprawa w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gdańsku odbyła się przed południem.

- Nazwa pozostaje. Wyrok sądu jest taki, że nazwa pozostaje niezmieniona. Takie mam ogólne informacje od naszego mecenasa, który był na rozprawie, natomiast nie znam szczegółów - mówi Marek Charzewski, burmistrz Malborka.

Wyrok jest nieprawomocny, co oznacza, że wojewodzie pomorskiemu przysługuje odwołanie do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Na tę chwilę burmistrza cieszy decyzja pierwszej instancji. Według władz miasta, na tym powinno się skończyć całą procedurą.

- Jesteśmy usatysfakcjonowani, bo uważamy, że ta nazwa nie kultywuje komunistów, tylko upamiętnia lotników. Przyjęła się w Malborku i przez zdecydowaną większość społeczności, przynajmniej takie sygnały odbieram, jak z ludźmi rozmawiam, jest akceptowana, a na pewno jest ważna dla szkoły - mówi Marek Charzewski.

Wcześniej pisaliśmy...

Przypomnijmy, większość malborskich radnych uważa, że nazwa Szkoły Podstawowej nr 3 nie propaguje komunizmu i 2 Pułk Nocnych Bombowców „Kraków” powinien pozostać jej patronem. Podczas majowej sesji władz samorządu 14 głosami „za”, 2 przeciw, przy 1 radnym, który się wstrzymał od głosu, Rada Miasta zdecydowała, że burmistrz nie powinien odpuszczać wojewodzie pomorskiemu i wystąpić do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w sprawie nazwy SP 3.

Wojewoda Dariusz Drelich wydał swoje zarządzenie zastępcze, powołując się na opinię Instytutu Pamięci Narodowej, który uznał 2 Pułk Nocnych Bombowców „Kraków”, sformowany w 1944 r. w Grigoriewskoje na terenie ZSRR, za jednostkę symbolizującą komunizm. Argumentował to tym, że początkowo w ogólne nie było w niej polskich pilotów, a pod koniec działań wojennych stanowili - wg IPN - około 20 procent stanu osobowego.

- A na jakich wzorach miało to być, amerykańskich, jak to było w Rosji robione? - pytał podczas tamtej sesji radny Edward Orzęcki.
- Ci ludzie byli deportowani w głąb ZSRR - mówił o Polakach, którzy weszli w skład pułku, radny Adam Hoderny, emerytowany wojskowy, były pilot. - To była ich jedyna droga do kraju. A kto miał ich szkolić na Wschodzie, skoro najlepsi polscy piloci byli na Zachodzie? To tak, jakby uczeń miał zostać dyrektorem szkoły... Najpierw trzeba się wyszkolić.

Władze miasta wskazują, że nazwa placówki, nadana w 1973 r., nawiązuje też „do historii miasta związanej z istniejącym w Malborku od 1952 r. do dzisiaj lotnictwem wojskowym, nawiązując w ten sposób do zasłużonych jednostek Wojska Polskiego związanych z lotnictwem wojskowym”.

IPN nie pozostawił suchej nitki na 2 Pułku Nocnych Bombowców „Kraków”. Natomiast tę opinię krytycznie ocenił historyk Piotr Rapiński, doktorant na Katedrze Historii Polski 1918–1945 na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego, ale też autor kilku prac monograficznych dotyczących historii lotnictwa polskiego w okresie II wojny światowej („1 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego >>Warszawa<< 1943 – 1945”, „Lotnictwo Armii >>Łódź<<”, „Komar i kameleon. Lwowskie eskadry towarzyszące w czasie wojny i pokoju”). Skontaktował się ze szkołą, szukając informacji o tej jednostce lotniczej. Przy okazji dowiedział się o sprawie „zakazanego” patrona i przygotował opinię, w której stanowisko IPN uznaje za „nieuzasadnione” i „krzywdzące” wobec Polaków, którzy służyli podczas II wojny światowej.

Piotr Rapiński zapewnia, że opinia wydana przez IPN - Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu nie znajduje potwierdzenia w prowadzonych przez niego badaniach. - Uzasadnienie stwierdzające, że patron zbiorowy szkoły, jakim jest 2 Pułk Nocnych Bombowców „Kraków”, był formacją symbolizującą komunizm jest błędne i zawiera wiele nieuprawnionych opinii - uważa historyk.

Jego zdaniem, powinno się zostawić nazwę szkoły, umieszczając w widocznym miejscu tablicę z informacją o historii pułku.

Stanowisko ws. odebrania patrona podjęła też po decyzji wojewody Rada Szkoły Podstawowej nr 3.

„Podejmujemy polemikę z opinią IPN, która wskazuje, że imię naszego patrona upamiętnia formację wojskową symbolizującą komunizm. Tworzenie polskiego lotnictwa wojskowego na terenie ZSRR odbywało się w zupełnie innych warunkach, niż miało to miejsce na Zachodzie. Przeprowadzona na wschodnich terenach Rzeczpospolitej mobilizacja nie doprowadziła do pozyskania przeszkolonych rezerw lotniczych. Uwarunkowania te sprawiły, że należało szkolić polskich kandydatów na lotników od podstaw. Formowany pułk otrzymał nazwę „Kraków”, co niewątpliwie świadczyć może o tym, że walczący w ich strukturach Polacy nawiązywali do roli tego miasta w historii Polski. Tu powstała pierwsza lotnicza eskadra odradzającego się państwa polskiego w 1918 roku.
Imię szkoły zostało nadane w 1973 r., miało na celu, tak jak i dziś, krzewienie patriotyzmu poprzez pamięć o wszystkich polskich lotnikach walczących na obu frontach drugiej wojny światowej. Nie rozumiemy, dlaczego młody polski żołnierz walczący na Wschodzie i ponoszący często najwyższą ofiarę miałby być teraz napiętnowany jako element państwa komunistycznego” - można przeczytać w stanowisku. W całości można się z nim zapoznać na stronie szkoły.