Malbork. Sprawą nazwy Szkoły Podstawowej nr 3 zajmie się Rada Miasta. Będzie skarga do sądu na wojewodę?

Burmistrz Malborka podważa sens zarządzenia zastępczego wojewody pomorskiego, który wyrzucił w kwietniu br. z nazwy szkoły patrona - 2 Pułk Nocnych Bombowców „Kraków”. Dopatrzył się propagowania komunizmu. Bo jednostka powstała na terenie ZSRR.

- Zarządzenie zastępcze powinno zostać zaskarżone do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego i uznane za nieważne również dlatego, gdyż nazwa 2 Pułku Nocnych Bombowców „Kraków” nie jest w żaden sposób objęta przepisami przywołanej przez wojewodę ustawy (o propagowaniu ustrojów totalitarnych, dop. red.). Nadanie ww. imienia Szkole Podstawowej nr 3 w Malborku wynika z faktów historycznych, co do których nie ma podstaw do ich podważenia. Nie można zgodzić się, że w wyżej wymienionym przypadku mamy do czynienia z nazwą, która ma jednoznaczne konotacje z organizacją symbolizującą komunizm” - czytamy w projekcie uchwały, który w poniedziałek trafi na sesję Rady Miasta.

Wydając zarządzenie zastępcze, wojewoda pomorski wziął pod uwagę ostateczną opinię, którą musiał przygotować w tej sprawie Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

- W ocenie IPN, w świetle przytoczonych faktów historycznych nie ulega wątpliwości, iż nazwa Szkoły Podstawowej nr 3 im. 2 Pułku Nocnych Bombowców „Kraków” upamiętnia formację wojskową symbolizującą komunizm w myśl ustawy. Nadmieniono także, że przedmiotowa opinia dotyczy formacji wojskowej funkcjonującej w latach 1944-1945, utworzonej przez Zygmunta Berlinga - mianowanego przez Stalina dowódcę polskich jednostek przy Armii Czerwonej oraz składającej się w owym czasie głównie z pilotów sowieckich - uzasadnia Dariusz Drelich, wojewoda pomorski.

IPN w swojej opinii napisał, że „proces formowania polskich jednostek lotnictwa wojskowego na Wschodzie był oparty na sowieckich wzorcach. Wcielano do nich całe jednostki sowieckie, co spowodowało, że pod koniec wojny lotnictwo tylko w niewielkim stopniu było polskie. Podczas organizacji 2 Pułku Nocnych Bombowców „Kraków” liczba polskich lotników stanowiła w nim jedynie 20 procent (...). Początkowo w pułku latali jedynie piloci sowieccy, natomiast Polacy byli zazwyczaj strzelcami.”

Wojewoda w pełni podzielił zdanie IPN, uznając, że skoro nazwa odwołuje się „do osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących represyjny, autorytarny i niesuwerenny system władzy w Polsce w latach 1944-1989”, to propaguje w tym przypadku komunizm. Dlatego wydał zarządzenie zastępcze, w którym zmienia nazwę na: Szkoła Podstawowa nr 3 w Malborku. Bez patrona.

Wojewoda wyjaśnia również, że stanowisko IPN traktuje jak opinię biegłego, jako instytucji wyspecjalizowanej m.in. w „badaniach naukowych nad porozbiorową i najnowszą historią Polski”, która „gromadzi i opracowuje dokumenty pochodzące z tego okresu”.

Burmistrz Malborka odpiera (czego można dowiedzieć się z przygotowanego projektu uchwały ws. skargi do WSA), że „aby daną nazwę uznać za symbolizującą określony system polityczny musi zostać niewątpliwie wykazane, że jej symboliczny charakter znajduje odzwierciedlenie w odbiorze społecznym w ten sposób, że jednoznacznie kojarzy się społeczeństwu z tym systemem.”

- Nie symbolizują komunizmu nazwy, które w odbiorze społecznym nie są kojarzone w ogóle z komunizmem. W piśmie z dnia 26.04.2019 r. Rada Szkoły Podstawowej nr 3 w Malborku wskazuje, że imię szkoły nadane w 1973 r. miało na celu, tak jak i dziś, krzewienie patriotyzmu poprzez pamięć o wszystkich polskich lotnikach walczących na obu frontach drugiej wojny światowej - czytamy w projekcie uchwały.

- Podobną argumentację w piśmie z dnia 14.01.2019 r. do Wojewody Pomorskiego przedstawił burmistrz Malborka - kontynuują miejscy urzędnicy. - Zaznaczył w nim, że II Pułk Nocnych Bombowców „Kraków” poprzez swoje działania bezsprzecznie udowodnił przydatność i skuteczność w czasie II wojny światowej i wyzwolenia ziem polskich spod okupacji niemieckiej, zajmując szczególne miejsce w historii lotnictwa wojskowego i Wojska Polskiego. Historia nadania nazwy Szkole Podstawowej nr 3 w Malborku odnosi się wyłącznie do historii miasta związanej z istniejącym w Malborku od 1952 r. do dzisiaj lotnictwem wojskowym, nawiązując w ten sposób do zasłużonych jednostek Wojska Polskiego związanych z lotnictwem wojskowym. Historycznie II Pułk Nocnych Bombowców „Kraków” powiązany jest z tworzeniem lotnictwa myśliwskiego, z którym historia Malborka jest związana do dzisiaj.

W kwietniowym zarządzeniu zastępczym wojewoda wyjaśniał, że „analiza zasług formacji bojowej, której działalność została szeroko opisana w opinii IPN, nie może być prowadzona w oderwaniu od faktów historycznych oraz od kontekstu politycznego, w jakim formacja ta została utworzona oraz jakie zadania i z czyjego rozkazu realizowała.”

- IPN, jak i wojewoda pomorski nie przekreśla faktu uczestnictwa tej formacji bojowej w II wojnie światowej, a jedynie ocenia, że formacja ta była organizacją, która była narzędziem w realizacji propagandy ZSRR. Tym samym argumentacja zawarta w piśmie burmistrza Malborka z dnia 14 stycznia 2019 r. nie może w niniejszym przypadku uzasadniać pozostawienia dotychczasowej nazwy jednostki edukacyjnej. W tym zakresie wojewoda ma także na względzie szczególny charakter tej jednostki, która jest szkołą podstawową i ma obowiązek przedstawiania faktów z niełatwej historii Polski, a w szczególności z okresu II wojny światowej. Wojewoda przy tym podkreśla, że jego rolą nie jest umniejszanie roli formacji wojskowych w rozstrzyganiu losów tej wojny - twierdzi Dariusz Drelich.

Służby burmistrza Malborka odpierają, że wojewoda pomorski, powołując się na opinię Instytutu Pamięci Narodowej, wskazuje głównie na kontekst polityczny, w jakim formacja 2 Pułku Nocnych Bombowców „Kraków” została utworzona oraz jakie zadania i z czyjego rozkazu realizowała. - Natomiast w szeroko rozumianym odbiorze społecznym nazwa Szkoły Podstawowej nr 3 w Malborku w żaden sposób nie propaguje ani nie symbolizuje „komunizmu lub innego ustroju totalitarnego” - można przeczytać w uzasadnieniu projektu uchwały.

Poniedziałkowa sesja RM rozpocznie się o godz. 10.