Malbork. Znaczki związane z plebiscytem na Powiślu dostaniesz w Urzędzie Pocztowym 1

Rys historyczny przybliża Jerzy Zimnicki, malborski filatelista.
- Traktat Wersalski to główny traktat pokojowy kończący pierwszą wojnę światową i zaprowadzający w Europie nowy ład polityczny, który przypieczętował po 123 latach niewoli powrót Polski na mapę Europy i świata, z dostępem do morza i odzyskaniem Wielkopolski, Górnego Śląska i Pomorza Gdańskiego. Powstały nowe państwa. Ustalono w nim nowe granice m.in. Węgier, Czechosłowacji, Rumunii, Austrii, Polski, Niemiec - przypomina Jerzy Zimnicki. - Jednym z głównych punktów traktatu było utworzenie Wolnego Miasta Gdańska o charakterze odrębnego państwa oraz zarządzenie przeprowadzenia plebiscytów „na terenach wielonarodowościowych” decydujących o podziale m.in. Górnego Śląska, Warmii, Mazur i Powiśla.

Ludność Warmii, Mazur i Powiśla 11 lipca 1920 r. decydowała o przyłączeniu tych ziem do nowo powstałego państwa polskiego lub o pozostawieniu ich w granicach Prus Wschodnich. Nad przebiegiem głosowania czuwały komisje międzysojusznicze powołane przez Ligę Narodów.

- Na obszarze plebiscytowym Kwidzyna, do którego należał Malbork, wprowadzono specjalne znaczki pocztowe. Były one drukowane w Mediolanie techniką litograficzną. Pierwsze wydanie miało napis „Commission Interalliee Marienwerder”, obejmowało 14 znaczków o nominałach od 5 fenigów do 5 marek; drugie „Plebiscite Marienwerder Kwidzyn”, również 14 znaczków o identycznych do pierwszego nominałach - wyjaśnia Jerzy Zimnicki.

W rezultacie plebiscytu na Powiślu przyłączono do Polski wsie Małe Pólko, Nowe Lignowy, Kramrowo, Bursztych i Janowo, tzw. Pięciowieś. Do Polski również ze względów gospodarczych przyłączono port rzeczny w Korzeniewie bez samej wsi Korzeniewo (Kurzybrak) oraz przyczółek mostowy w Opaleniu.

Na mocy Traktu Wersalskiego powstało natomiast Wolne Miasto Gdańsk, co skutkowało podziałem Malborka (ówczesnego Marienburga) poprzez odłączenie od niego dzielnicy Kałdowo i włączenie jej do obszaru WMG, a Wisła i Nogat stały się rzekami granicznymi.

- Biorąc pod uwagę skutki traktatu dla naszej lokalnej ojczyzny, filateliści malborscy wydali wspólnie z pocztowcami i przy wsparciu Muzeum Miasta Malborka znaczki upamiętniające polskich działaczy plebiscytowych, przedstawiają reprodukcje znaczków - m.in. patrol żołnierzy włoskich na kładce łączącej Malbork z Kałdowem (w tle zamek pokrzyżacki) oraz zasłużonego działacza plebiscytowego, Augustyna Czyżewskiego, sołtysa i wójta wsi Janowo, współtwórcy „Małej Polski”, straconego przez Niemców po napaści na Polskę we wrześniu 1939 roku - informuje Jerzy Zimnicki.

Autorem projektu powstałego przy wydatnej pomocy Bernarda Jesionowskiego jest właśnie Jerzy Zimnicki. Zainteresowani wydawnictwem informacje mogą uzyskać w UP Malbork 1 przy ul. 17 Marca lub pisząc na adres [email protected].