Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Po 70 latach wrócą do zamku dawne eksponaty. Obejrzyj niezwykłą wystawę w Muzeum Zamkowym

Jacek Skrobisz
Fot. Archiwum Muzeum Zamkowego
W piątek (9 października) o godz. 17 odbędzie się otwarcie wystawy pn. "Przywracanie historii. Losy malborskich zbiorów po II wojnie światowej". Wstęp na wernisaż jest wolny. Poniżej informacja muzeum o wystawie.

Wystawa "Przywracanie historii. Losy malborskich zbiorów po II wojnie światowej", to zarazem malborska ekspozycja, ale nie do końca. Jak sam tytuł wskazuje będzie mówić o historii zbiorów (tu dokładnie zbiorów zamku malborskiego) po wojnie. Jak wszyscy doskonale wiemy, rok 1945 był dla Malborka niezwykle trudny. To w tym czasie zamek uległ największym zniszczeniom, a zgromadzone w nim wspaniałe kolekcje uległy zniszczeniu, zagrabieniu bądź rozproszeniu.
Los ten spotkał wiele krajowych muzeów i bibliotek. Jednak sytuacja zamku była o tyle trudniejsza, że jego „krzyżacka i niemiecka” przeszłość pogarszała niestety już i tak jego niezbyt jasną przyszłość. W związku z tym podnoszono głosy, by nie podnosić go z ruin, zostawić, nie ratować. Na szczęście do tego nie doszło, a już w pierwszych miesiącach powojennych podjęto wysiłek zabezpieczenia tego co jeszcze w nim pozostało. Pierwsze kroki zabezpieczające obiekt podjęły miejscowe władze – Starostwo Powiatowe. To do gmachu starostwa zaczęto zwozić zabytki, książki i inne cenne przedmioty, by uchronić je przed zniszczeniem. W tym też czasie zaczęły pojawiać się pierwsze delegacje ministerialne, mające na celu ewakuację i zabezpieczenie rozproszonych i porzuconych zbiorów.
I tak przechodzimy do kolejnej kwestii. Wszystkie te działania doprowadziły do ogromnego rozproszenia zbiorów, które stanowiły niegdyś najwspanialsze kolekcje w całych Prusach. Oczywiście warunki w jakich się to odbywało były niezwykle ciężkie. Działania w każdym zakresie nie były wystarczające, a towarzyszący pośpiech jeszcze pogarszał sprawę. Wywozów nie dokumentowano, a jeśli już to często były to bardzo ogólnikowe dokumenty, które dzisiaj nic nam nie mówią. Dlatego też napotykamy tak wiele trudności w prześledzeniu losów niektórych zbiorów.
Dziś podejmujemy próbę pokazania, choć w niewielkiej części, dawnych zbiorów zamku, które zdobią najlepsze kolekcje w Polsce. Nierzadko są one jednymi z cenniejszych obiektów w tych instytucjach. O wielu z nich wiemy bardzo dużo, znamy ich historię. Wielu z nich być może nigdy nie poznamy i o tych zabytkach również chcemy opowiedzieć. Zostały one zaprezentowane pod znaczącą nazwą STRATY. Mówimy tu o obiektach zidentyfikowanych na podstawie źródeł archiwalnych i ikonograficznych, których los jest do dzisiaj nieznany. Być może są to zbiory bezpowrotnie utracone, ale też należy mieć nadzieję, iż znajdują się gdzieś w zasobach muzealnych lub prywatnych, a ich obecni właściciele nie mają świadomości ich pochodzenia.
Uprzedzając fakty, bo wiele się dziś mówi o rewindykacji zbiorów. Jest to temat bardzo drażliwy i niezwykle trudny. Przystępując do tematu zdawaliśmy sobie sprawę, iż nie będzie to zadanie łatwe. Co kilka lat podnoszone są przez różne kręgi głosy o zwrot obiektów do ich prawowitych właścicieli, przez co muzea ukrywały fakt istnienia takich zbiorów. Na szczęście sytuacja się zmienia, o czym świadczyć może nasza wystawa. Dzięki współpracy wielu instytucji, będziemy mogli zaprezentować Państwu obiekty, które po raz pierwszy od siedemdziesięciu lat, znajdą się w murach zamku.
Należy zwrócić uwagę na jeszcze jedną bardzo ważną kwestię. Bez tych przeszłych działań, być może nie moglibyśmy dziś mówić o dawnych zbiorach zamku, jako tych rozproszonych, ale raczej w większości znalazłyby się one w kategorii strat. Ostatecznie dochodzimy do konsensusu, iż w tym przypadku zbawiennym było przejęcie tych zbiorów przez inne placówki, tym bardziej, że los zamku pozostawał niepewny, aż do 1961 roku, kiedy to utworzono Muzeum Zamkowe. W chwili obecnej najważniejszym jest to aby były one dla nas dostępne. Badanie proweniencji zbiorów nastręcza dziś wielu trudności, które wynikają z przeszłych działań. Historii nie da się zmienić. Jednak by zniwelować choć w części jej skutki niezbędna jest dziś wszechstronna współpraca pomiędzy muzeami, by rozwijać i weryfikować naszą wiedzę na temat posiadanych obiektów.
W związku z tym, iż z oczywistych i różnych innych względów nie jesteśmy w stanie pokazać wszystkich wywiezionych z Malborka zabytków, wystawa została uzupełniona o obiekty znajdujące się obecnie w zbiorach naszego muzeum. Będą one mówić o kolekcjach, które niegdyś stanowiły jeden z największych i najlepszych zbiorów w całych Prusach Wschodnich i Zachodnich. Spróbujemy również opowiedzieć o tym jak doszło do ich powstania.
Wynikiem zainteresowania dawnymi zbiorami zamkowymi jest katalog towarzyszący wystawie, który zbiera i porządkuje całą naszą dzisiejszą wiedzę na ten temat.
Wystawa składa się zasadniczo z trzech części:
Cz. 1. Wprowadzenie historyczne
Cz. 2. Kolekcje zamkowe oraz biblioteki
Cz. 3. Rok 1945: Zbiory rozproszone. Straty.
Instytucje użyczające obiekty:
Archiwum Państwowe w Elblągu z/s w Malborku
Biblioteka Gdańska PAN
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie (Instytut Historyczny UW)
Landesmuseum Württemberg w Stuttgarcie
Kościół MBNP w Malborku
Franciszkański Kościół św. Trójcy w Gdańsku
Muzeum Archeologiczne w Gdańsku
Muzeum Diecezjalne w Pelplinie
Muzeum Narodowe w Warszawie
Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie


Informacja Muzeum Zamkowego w Malborku

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na malbork.naszemiasto.pl Nasze Miasto