Sierpniowe strajki w 1980 r. w Malborku. "Solidarność" rodziła się nie tylko w Stoczni Gdańskiej

Zdzisław Zając

Był mieszkańcem Elbląga, ale pracował w malborskim węźle kolejowym w sekcji do spraw budynków jako mistrz budowlany. Na początku lat 80. tworzył od podstaw kolejową „Solidarność” w mieście i pomagał w budowaniu Miejskiej Komisji Zakładowej NSZZ „S”, zaszczepiając idee związkowe w poszczególnych zakładach. Aparat państwa „nie zapomniał” mu tego, gdy wybuchł stan wojenny. Zdzisław Zając za swoją działalność przez rok był internowany w więzieniach w Iławie i Kwidzynie. Po wyjściu na wolność przeszedł z kolejarską „S” do podziemia, z czym też wiązało się niemało nieprzyjemności. W kontaktach z esbekami i Milicją Obywatelską zachowywał jednak pogodę ducha.

- Razem prowadziliśmy działalność podziemną polegającą m.in. na kolportażu ulotek. Kiedy na terenie węzła kolejowego pojawiły się jakieś nowe ulotki, to krąg osób, który milicja i SB brały pod uwagę, był ograniczony. Zdzisiu często był wzywany na komendę do Malborka, ale też do Elbląga. Był człowiekiem zdecydowanym, ale jednocześnie zachowywał poczucie humoru i optymizm – mówił nam Stanisław Kalinowski, przewodniczący malborskiej „Solidarności” w latach 2002- 2006, po śmierci Zdzisława Zająca. - Zdarzały się sytuacje humorystyczne, kiedy to w komendzie z przesłuchiwanego zamieniał się w przesłuchującego. W pewnym momencie zaczynał dawać esbekom wykład, wykładał im idee, które były im obce. Oczywiście nie z każdym tak się dało. Nie brakowało też sytuacji groźnych. Wyciąganie o szóstej rano z zakładu pracy czy z domu przy dzieciach nie należało do przyjemności.

Po 1989 roku, gdy „Solidarność” została zalegalizowana, przez dwie kadencje był przewodniczącym „S” na terenie węzła kolejowego Malbork. W latach 1995-98 szef regionu NSZZ „S” w ówczesnym województwie elbląskim.

Odznaczony Honorową Odznaką „Zasłużony dla Transportu RP”, Medalem „Pro Memoria” i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Zmarł 19 stycznia 2013 r. Spoczął na cmentarzu w Elblągu.