Zamek w Malborku słynie z tego konkursu na cały świat. Tym razem na biennale ekslibrisu dotarło ponad 800 prac!

Muzeum Zamkowe w Malborku rozpoczęło działalność w 1960 roku, a już trzy lata później zorganizowało wydarzenie artystyczne, które na stałe zapisało się w kalendarzu zamkowych imprez. Jak podaje malborska instytucja kultury podległa Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, biennale ekslibrisu i wystawy pokonkursowe są najstarszą na świecie imprezą artystyczną, która prezentuje aktualny dorobek twórców w tej dziedzinie sztuki.

Czym jest ekslibris? W tłumaczeniu z łaciny to po prostu tyle, co „z ksiąg”. Jak wyjaśnia Aleksandra Krupa-Bykowska z Muzeum Zamkowego, opiekun kolekcji ekslibrisu, jest to „ozdobny znak własnościowy, zwykle wykonywany w technice graficznej, służący oznaczeniu ksiąg przez właściciela poprzez naklejenie na wewnętrznej stronie przedniej okładziny”.

- Początkowo ekslibrisy nie były przeznaczone do wystawiania na widok publiczny. Świadczyły o wysokich potrzebach kulturalnych właściciela, dbałości o książki, a także miały za zadanie chronić przed kradzieżą bądź zgubieniem – tłumaczy Aleksandra Krupa-Bykowska w artykule na stronie Skarby Zamkowych Kolekcji.

Ozdobne znaki książkowe współcześnie nie mają już wiele wspólnego ze swoją dawną funkcją. Jak dodaje opiekun zamkowej kolekcji, związek ekslibrisu z książką "zaczął się rozluźniać, a w niektórych przypadkach nawet zanikł".

Obecnie ekslibrisu nie zamawia się już po to, aby wklejać go do książki, lecz by kolekcjonować jako pełnowartościowe dzieło - wyjaśnia Aleksandra Krupa-Bykowska.

Do popularyzacji tej dziedziny sztuki przyczyniają się takie konkursy, jak organizowany przez Muzeum Zamkowe od 1963 roku. Wbrew włoskiemu określeniu "biennale", które oznacza "dwuletni", w przeszłości z przyczyn losowych zdarzyły się dłuższe przerwy w organizacji kolejnych edycji. Dlatego w tym roku konkurs jest organizowany po raz 28.

Muzeum Zamkowe poinformowało, że na XXVIII Międzynarodowe Biennale Ekslibrisu Współczesnego napłynęły 834 prace wykonane przez 243 artystów z 33 krajów z całego świata. Jury, które już zebrało się w zamku, po skrupulatnej ocenie wybrało najlepsze prace. Zdobywca I nagrody otrzyma 7 tys. zł, II nagrody – 6 tys. zł, a III nagrody – 5 tys. zł. Przyznano również 10 artystom równorzędne wyróżnienia w postaci Medali Honorowych z Dyplomami. Komisja podjęła też decyzję, do kogo trafią nagrody specjalne:

• Nagroda Zarządu Głównego Związku Polskich Artystów Plastyków,
• Nagroda Burmistrza Miasta Malborka,
• Wyróżnienie im. Henryka Feilhauera za najlepszy miedzioryt dla młodego artysty,
• Nagroda Dyrektora Muzeum Zamkowego związana z jubileuszem 60-lecia Międzynarodowego Biennale Ekslibrisu Współczesnego w Malborku 1963-2023,
• Nagroda Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Warszawie,
• Medal Pamiątkowy im. Janusza Mikołaja Szymańskiego ufundowany przez Barbarę Klein-Szymańską.

Ekslibrisy oceniało jury w składzie: prof. Piotr Gojowy – przewodniczący, Hanna Głowacka, Martyna Jakubowska, Mariusz Mierzwiński, dr hab. Janusz Trupinda, prof. UMK dr hab. Arkadiusz Wagner, Aleksandra Krupa-Bykowska – sekretarz. W pracach komisji wzięli również udział przedstawiciele instytucji fundujących nagrody dodatkowe: Mieczysław Bieleń (Towarzystwo Bibliofilów Polskich w Warszawie), Halina i Roman Micińscy (Nagroda Złotego Rylca im. Henryka Feilhauera), Urszula Święcicka (Nagroda Zarządu Głównego Związku Polskich Artystów Plastyków).

Członkowie kapituły już więc wszystko wiedzą, natomiast sami artyści, jak i wszyscy, których fascynuje ta dziedzina sztuki, muszą jeszcze poczekać niespełna cztery miesiące. Wyniki zostaną upublicznione 3 czerwca 2023 roku podczas uroczystego otwarcia wystawy XXVIII Międzynarodowego Biennale Ekslibrisu Współczesnego.

CZYTAJ TEŻ: Prace badawcze w Muzeum Zamkowym w Malborku. Co skrywają posadzki w kościele św. Wawrzyńca?