Europejskie Dni Dziedzictwa przypominają, że "cudze chwalimy, a swego nie znamy". Wojewódzka inauguracja w Muzeum Zamkowym w Malborku

Muzeum Zamkowe w Malborku jest koordynatorem Europejskich Dni Dziedzictwa w województwie pomorskim. O początkach i aktualnym stanie tej inicjatywy mówili w sobotę (9 września), podczas spotkania w Centrum Konferencyjnym Karwan, goście z Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Idea EDD narodziła się w 1985 roku w hiszpańskiej Granadzie.

- Najpierw z inicjatywy Rady Europejskiej, później Unia Europejska przejęła tę inicjatywę i ją bardzo rozwinęła. Obecnie uczestniczy w niej ponad 50 krajów w Europie. W zachodniej Europie większość obiektów zabytkowych to są zabytki prywatne, na co dzień niedostępne dla potencjalnych zwiedzających, dlatego tam pojawiła się ta idea. Po 1989 roku trafiła do Polski. Nasza instytucja od początku, wówczas pod nazwą Ośrodek Dokumentacji Zabytków, następnie Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, a obecnie Narodowy Instytut Dziedzictwa – stała się tym koordynatorem, ale iskra wyszła z Gdańska. Początkowo ograniczała się do Gdańska, do Trójmiasta, a później rozlała się na całe województwo – mówił Tomasz Błyskosz, kierownik gdańskiego oddziału NID.

Jak dodał, bardzo ważny jest społeczny aspekt związany z ochroną dziedzictwa.

- Właściciele obiektów zabytkowych wkładają ogromne serce, żeby dziedzictwo chronić. Zarówno ci opiekunowie dużych zespołów zabytkowych, jak chociażby Muzeum Zamkowe, jak i ci, którzy mają pojedyncze obiekty, chociażby tu w pobliżu na Żuławach. Dziedzictwo kulturowe zachowywane dzięki ich zaangażowaniu stanowi nić, która łączy nas z przeszłością, teraźniejszą i przyszłością. Tego sobie życzmy: żeby dziedzictwo, które nas otacza, które świadczy o dawnych pokoleniach, przetrwało i mogło cieszyć przyszłe pokolenia – mówił Tomasz Błyskosz.

Natomiast Europejskie Dni Dziedzictwa jako wydarzenie, jak się okazuje, ściśle łączy się z powiedzeniem... „Cudze chwalicie, swego nie znacie”.

Nierzadko się zdarza, że osoby mieszkające w miastach, miasteczkach albo na wsiach dzięki tej inicjatywie mogą zapoznać się z dziedzictwem, które ich otacza. Bo bardzo często jest tak, że o tym, co nas otacza, wiemy najmniej – stwierdził Tomasz Błyskosz.

CZYTAJ TEŻ: Zamkowi badacze z Malborka na tropie strat wojennych. XIX-wieczne witraże odzyskane

Hasło tegorocznych EDD to „Żywe dziedzictwo – tradycje od pokoleń”, związane z niematerialnym dziedzictwem kulturowym.

- Bardzo się cieszę, że niematerialne dziedzictwo w tym roku znalazło się w centrum wydarzeń, bo mamy dwie rocznice z nim związane. W 2003 roku uchwalona została konwecja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. To zobligowało państwa, które ratyfikowały tę konwencję, a Polska zrobiła to w 2011 roku, do uruchomienia krajowej listy niematerialnego dziedzictwa – czyli takiego inwentarza wszelkich zjawisk związanych z niematerialnym dziedzictwem w naszym kraju. Tym zajmuje się zespół ds. niematerialnego dziedzictwa kulturowego w Narodowym Instytucie Dziedzictwa, którego jestem członkinią. W tym roku niematerialne dziedzictwo świętuje dwa jubileusze: 20-lecie uchwalenia konwencji UNESCO i 10-lecie naszej listy krajowej – wyjaśniała Anna Baran z toruńskiego oddziału NID, koordynator regionalny NID ds. niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Na krajowej liście znajdują się obecnie 83 wpisy, w tym pięć z województwa pomorskiego. Są to:

• hafciarstwo kaszubskie szkoły żukowskiej (wpis w 2015 roku),
• Kaszubska Gwiôzdka (2019),
• carillonowa muzyka w Gdańsku (2020),
• tradycyjne szkutnictwo Pucka (2021),
• hafciarstwo kaszubskie jako całokształt (2023).

Tegoroczne Europejskie Dni Dziedzictwa w Polsce zostały zaplanowane na dwa weekendy: 9-10 września oraz 16-17 września. Na Pomorzu w sumie odbędzie się 41 wydarzeń przygotowanych przez 39 instytucji i właścicieli prywatnych.

W Muzeum Zamkowym w Malborku w sobotę (9 września) można było wziąć udział w warsztatach: związanych ze wzorem powiślańskim, śpiewu powiślańskiego, gry na tradycyjnych instrumentach muzycznych w nawiązaniu do tradycji pieśni krucjatowych. Finałem było wieczorne widowisko muzyczno-teatralne „Wesele na Powiślu” na podstawie zachowanych źródeł historycznych i etnograficznych, m.in. badań ks. Władysława Łęgi i jego zapisków o obrzędach i pieśniach weselnych na ziemi malborskiej.

Więcej informacji na temat Europejskich Dni Dziedzictwa 2023, w tym wydarzeń na Pomorzu, znajdziesz na stronie poświęconej EDD - TUTAJ. Natomiast TUTAJ można ściągnąć aplikację mobilną, która pomoże znaleźć wydarzenie w najbliższej okolicy.