Malbork. Zamek wyróżniony w konkursie Sybilla 2019 za system zabezpieczeń i oświetlenia wystaw

Sybilla jest organizowana od 1980 r. najpierw przez Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, potem przez Muzeum Narodowe w Warszawie oraz Narodowy Instytut Dziedzictwa, a od 2011 r. przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów – pod patronatem ministra kultury i dziedzictwa narodowego.

Celem jest wyłonienie i promocja najlepszych przedsięwzięć polskich muzeów. Nagrody i wyróżnienia za rok 2019 przyznano w kategoriach: konserwacja i ochrona dziedzictwa kultury, edukacja, projekty naukowo-badawcze, wystawy stałe, wystawy czasowe, zarządzanie. Jury wskazało laureatów, wybierając ich spośród 157 zgłoszeń.

Muzeum Zamkowe w Malborku zgłosiło się w kategorii "Zarządzanie" i otrzymało wyróżnienie za budowę systemu zabezpieczenia zbiorów eksponowanych na wystawach muzealnych.

Zamek w Malborku, wyjątkowy zabytek architektury, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO, jest trudnym miejscem do prezentowania wybitnych dzieł sztuki i rzemiosła architektonicznego. Są one bardzo wrażliwe na zmieniające się czynniki klimatyczne – zmiany wilgotności i temperatury oraz na działanie promieni słonecznych. Zachowana historyczna architektura wraz z elementami wyposażenia i wystroju wnętrz wymusza kompleksowe podejście do tematu bezpieczeństwa zbiorów - tłumaczy dr hab. Janusz Trupinda, dyrektor Muzeum Zamkowego w Malborku.

Dlatego w malborskiej instytucji opracowano system zabezpieczenia zbiorów zarówno przed kradzieżą bądź zniszczeniem, jak i pod kątem bezpieczeństwa klimatycznego. Składają się na to: usprawniony system sygnalizacji włamania i napadu, system nowoczesnych gablot muzealnych podłączanych do SSWiN oraz elementy modelowania światła w sposób bezpieczny dla muzealiów (zasłony oraz spełniające normy oprawy oświetleniowe).

Jak dodaje dyrektor Trupinda, te elementy "mogą być w elastyczny sposób dostosowywane do potrzeb kolejnych wystaw czasowych". Obecnie ich funkcjonowanie można zaobserwować na ekspozycji czasowej średniowiecznych rzeźb.

Malborskie muzeum zapewnia, że obecnie spełnia najwyższej klasy warunki prezentowania i przechowywania dzieł sztuki.

- Gwarancja bezpieczeństwa zbiorów umożliwiła podjęcie dialogu i współpracy z najważniejszymi instytucjami muzealnymi na świecie. Obecność na międzynarodowej arenie muzealnej stwarza możliwość naszym gościom szansę szerszego uczestnictwa w ofercie kulturalnej i zwiększa komfort jej percepcji. Zastosowane systemy bezpieczeństwa pozwalają również na pełniejsze eksponowanie architektury wnętrz zamku, w których budowane są wystawy czasowe - wyjaśnia Janusz Trupinda.

W kategorii „Zarządzanie” główną nagrodę otrzymało Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN za stworzenie, w polskiej i angielskiej wersji językowej, internetowego Centrum Informacji Historycznej Muzeum POLIN. W latach 2017–2019 w partnerstwie z Archiwami Państwowymi w Polsce i Państwowym Archiwum Obwodu Iwano-Frankowskiego w Ukrainie muzeum wykonało 190 000 skanów dokumentów paszportowych i obywatelskich z lat 1918–1939 potrzebnych do kwerend genealogicznych Żydów polskich. Na ich podstawie powstał indeks genealogiczny liczący 31 600 rekordów osobowych.

W kategorii "Zarządzanie" wyróżnienie otrzymało też Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku za koordynację obchodów 80 rocznicy wybuchu II wojny światowej.

• "W 2019 roku, będącym 80 rocznicą wybuchu II wojny światowej, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku podjęło się zadania koordynacji uroczystych obchodów, nadając im spójny charakter memoratywny, jak i głęboko edukacyjny. Wszelkie procesy i działania miały na celu promocję na całym świecie przekazu o prawdziwej historii Polski i Polaków w tragicznej wojennej rzeczywistości" - można m.in. przeczytać w uzasadnieniu.

Wyróżnienie w kategorii "Projekty naukowo-badawcze" przyznano Narodowemu Muzeum Morskiemu w Gdańsku za projekt "De Jonge Seerp. Badania niderlandzkiego statku z końca XVIII wieku":

• "Muzeum zajmuje się badaniami stanowisk podwodnych od 1969 roku. Badania podwodne w rejonie Zatoki Gdańskiej prowadzono na 25 wrakach pochodzących z okresu od XIV/XV do XIX wieku. Wrak oznaczony jako W-27 odkryty na wodach Zatoki Gdańskiej w 1985 roku jest w historii podwodnych badań archeologicznych obiektem szczególnym. Jest pozostałością XVIII-wiecznego dużego statku handlowego „De Jonge Seerp”. Wydobyto z niego rekordową liczbę ponad 11 000 artefaktów. Prace podwodne na stanowisku W-27 trwały przez największą liczbę sezonów badawczych, a podczas badań obiektu wprowadzono po raz pierwszy w polskiej archeologii podwodnej nowe techniki dokumentacji: sonary i kamery telewizyjne, użyto także innowacyjnego systemu kotwiczenia przy stanowisku."

Na Pomorze trafiła też główna nagroda - jedną z sześciu statuetek Sybilli zdobyło Muzeum Stutthof w Sztutowie w kategorii "Edukacja" za projekt "Prosta opowieść o trudnym miejscu":

• "Interdyscyplinarny projekt edukacyjny realizowany w latach 2017–2019, dedykowany osobom z niepełnosprawnościami intelektualnymi na poziomie lekkim i umiarkowanym. W projekcie autorzy postanowili połączyć zajęcia edukacyjne, które opierają się głównie na emocjach i doznaniach sensorycznych tak, aby każdy z uczestników mógł doświadczyć autentyzmu Miejsca Pamięci. Wydawnictwo powstałe na kanwie tych działań i jako część składowa programu uzupełnia i utrwala wiedzę osób biorących w nim udział, ale może też być traktowane odrębnie, jako pomoc dla wszystkich, którzy tego potrzebują."

W tym roku Grand Prix Sybilla 2019 trafiło do Muzeum Narodowego w Krakowie za wystawę stałą w Pałacu Muzeum Książąt Czartoryskich. Od 2019 roku prezentowane są tam eksponaty ze zbiorów książąt Czartoryskich, jednej z najcenniejszych kolekcji muzealnych w Polsce, a także w Europie, m.in. obrazy "Dama z gronostajem" Leonarda da Vinci oraz "Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem" Rembrandta czy bezcenne świadectwa dawnej kultury polskiej i europejskiej.

Gratulując w sposób szczególny laureatom konkursu, dziękuję wszystkim muzeom i muzealnikom, którzy z oddaniem polskiej kulturze realizują obecnie swoje zadania” – powiedział Jarosław Sellin, wiceminister kultury, podczas gali ogłoszenia wyników 40. Konkursu na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla 2019.