Akcja "Żonkile" w kwietniu w Malborku. Film animowany, wspólne składanie kwiatów i historia miejscowych Żydów

Głównym organizatorem akcji „Żonkile” jest Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, ale zachęca, by lokalne instytucje również się zaangażowały. Muzeum Miasta Malborka oraz Archiwum Państwowe w Malborku zorganizują 19 kwietnia zajęcia dla IV-VIII szkół podstawowych.

- Jednym z punktów programu będzie prezentacja filmu animowanego "Zdążyć przed Panem Bogiem" opartego na książce Hanny Krall – informuje Muzeum Miasta Malborka. - Narracja toczy się w trzech płaszczyznach czasowych – w okresie II wojny światowej, gdzie poznajemy losy młodego Marka Edelmana: gońca szpitalnego, członka komendy Żydowskiej Organizacji Bojowej, ostatniego przywódcy powstania w getcie warszawskim; w latach 60. XX wieku, kiedy to rozwija się jego kariera lekarska w Łodzi; i wreszcie w latach 70. XX wieku – w czasie rozmów pomiędzy bohaterem a Hanną Krall opisanych w reportażu.

Muzeum Miasta Malborka przypomina również cytat z Hanny Krall: „Człowiek, który składał żółte kwiaty pod pomnikiem getta – powstaniec i lekarz – wiedział, jak trzeba ginąć i jak należy żyć. Niech nasze żółte żonkile będą symbolem życia".

Muzeum POLIN przypomina, że żonkile symbolizują pamięć, szacunek i nadzieję.

Związane są z postacią Marka Edelmana (1919-2009), który w każdą rocznicę powstania w getcie warszawskim dostawał te kwiaty od anonimowej osoby. Sam również co roku 19 kwietnia składał pod Pomnikiem Bohaterów Getta bukiet żółtych kwiatów, często były to właśnie żonkile – wyjaśnia POLIN.

Organizatorzy akcji „Żonkile” podkreślają, że to ważny projekt edukacyjny, bo powstanie w getcie - „desperacki heroiczny zryw” wciąż pozostaje mało znany w Polsce.
- Chcemy, aby to się zmieniło, aby pamięć o powstaniu stała się jednym z elementów kształtujących tożsamość mieszkańców stolicy i wspólnej świadomości historycznej Polaków i Żydów – informuje Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

Uczestnicy zajęć organizowanych przez Muzeum Miasta Malborka i Archiwum Państwowe w Malborku razem będą wykonywać żonkile. Poznają też historię malborskich Żydów. Ich społeczność w niemieckim wówczas mieście zaczęła się tworzyć w 1813 r. Rok później założyli gminę wyznaniową, na której przełożonego został wybrany Leyser Aschenheim. W 1819 roku został założony cmentarz żydowski (przy obecnej ul. 500-lecia na lewo od dzisiejszego cmentarza żołnierzy radzieckich),

Pierwsza synagoga w Malborku mieściła się w byłym spichlerzu na tyłach kościoła św. Jana Chrzciciela na Starym Mieście, a w latach 1897-1898 (na prawo od poczty w miejscu, gdzie obecnie przebiega aleja Rodła), stanęła okazała świątynia. Gdy do władzy doszli naziści, zaczęła się szerzyć nienawiść wobec Żydów, z każdym rokiem antysemityzm przybierał na sile, aż w końcu podczas "nocy kryształowej" z 9 na 10 listopada 1938 roku hitlerowskie bojówki spaliły bojówki.

Liczba mieszkańców Malborka żydowskiego pochodzenia od 11 osób w 1813 roku przez 306 w 1880 r. zmalała w 1939 roku do 34, co stanowiło wówczas 0,1 procenta ogółu mieszkańców. Do grona najwybitniejszych zaliczał się Arnold Flatauer, właściciel m.in. willi przy obecnej ulicy Kościuszki 54, czyli obecnej siedziby Muzeum Miasta. Flatauerowie, jak i pozostali żydowscy mieszkańcy po dojściu hitlerowców do władzy systematycznie emigrowali, by uciec przed śmiertelnym zagrożeniem ze strony nazistów. Willa została przejęta dla NSDAP.

Zajęcia w Muzeum Miasta Malborka odbędą się 19 kwietnia co pełną godzinę, od 9 do 14. Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc obowiązują zgłoszenia, które należy przesłać drogą mailową na [email protected] do 14 kwietnia.

CZYTAJ TEŻ: Wystawa o podobozach KL Stutthof połączyła Malbork i Pruszcz Gd.