Smog w Malborku. Czujniki jakości powietrza znów pokazały, jak bardzo źle dzieje się w mieście. Co można zrobić?

Włosy stanęły dęba tym, którzy zaglądali w piątkowy wieczór (12 lutego) do aplikacji, która prezentuje dane ze wszystkich urządzeń monitorujących jakość powietrza w Malborku. Żadna ze stacji nie pokazywała, że jest dobrze i bezpiecznie. Taka sytuacja powtarza się za każdym razem, gdy temperatura spada.

Czym oddychają malborczycy? Pokazują to urządzenia
W ubiegłym roku w ramach budżetu obywatelskiego w mieście zainstalowane zostały czujniki, które sprawdzają, co wisi w powietrzu. Oto ich lokalizacja:

• ul. Żeromskiego w Śródmieściu,
• ul. Tczewska w Kałdowie,
• ul. Toruńskana Piaskach,
• ul. Wojska Polskiego na Piaskach,
• ul. Kwiatkowskiego na Południu,
• ul. Kochanowskiego na Wielbarku.

Już wcześniej powietrze było badane dzięki stacji Wojewódzkiej Inspekcji Ochrony Środowiska przy ul. Mickiewicza. W zestawieniu występuje inna lokalizacja, czyli ul. Konopnickiej. Własny czujnik ma również Centrum Edukacji Zawodowej przy ul. Gen. de Gaulle’a.

Jak informuje firma Airly sp. z o.o. z Krakowa, ocena jakości powietrza obejmuje przede wszystkim określenie poziomu, m.in. pyłów zawieszonych, PM2.5 oraz PM10, a także wybranych zanieczyszczeń gazowych (dwutlenku siarki, ozonu, tlenków azotu, tlenku węgla oraz benzenu).
Pył zawieszony to mieszanina bardzo małych cząstek. W przypadku pyłu PM2.5 są to cząstki mniejsze niż 2.5mikrometra, a PM10 – mniej niż 10 mikrometrów. Warto wiedzieć, że to naprawdę maleństwa, bo mikrometr to zaledwie jedna tysięczna milimetra.
Badania potwierdzają, że narażenie na zanieczyszczenie pyłami zawieszonymi jest przyczyną wielu groźnych dla zdrowia i życia schorzeń.

Odczyt za pośrednictwem strony internetowej czy aplikacji Airly ma uświadamiać mieszkańcom, jak wiele jest w ich rękach.

Warto pamiętać, że jeśli ktokolwiek ma podejrzenia, że sąsiad spala w piecu to, co opałem nie jest, może poprosić o interwencję Straż Miejską. Właściciel domu czy mieszkania ma obowiązek wpuścić takich umundurowanych kontrolerów.

Właściciel posesji jest zobowiązany do umożliwienia kontroli, w trakcie której sprawdzamy paleniska, ich otoczenie, a także umowy o wywóz nieczystości stałych. Możemy też pobrać próbki z paleniska i przesłać je do laboratorium w celu przeprowadzenia analizy. Wykonaliśmy kilka takich badań, które nie potwierdziły spalania śmieci. W zdecydowanej większości nie wykryto nieprawidłowości, ale zdarzały się pouczenia, mandaty karne oraz wnioski do sądu – wylicza Tomasz Farysej, komendant Straży Miejskiej.

Za palenie śmieci można zapłacić mandat do 500 zł. Jeśli sprawa trafi na wokandę, wówczas kara wymierzona przez sąd może wynieść nawet 5000 zł.

Kary mogą w przyszłości spotkać tych właścicieli pieców, którzy zlekceważą zapisy tzw. uchwały antysmogowej, którą we wrześniu ubiegłego roku przegłosował Sejmik Samorządowy Województwa Pomorskiego. Jej realizacja ma stopniowo eliminować przestarzałe źródła ciepła.

Najgorsze piece, czyli te bez kategorii lub klasy 1 i 2 będą musiały zniknąć w całym regionie, a więc także w Malborku, już do września 2024 r. Dwa lata dłużej, czyli do września 2026 r., będą mogły funkcjonować kotły klasy 3 i 4.
Najdłużej, bo do 2035 r., będzie można korzystać z kotłów CO oraz pieców na paliwa stałe oznaczone 5 klasą.
Informacja o ewentualnej klasie kotła znajduje się na jego tabliczce znamionowej oraz w instrukcji obsługi. Jeśli nie ma jej w żadnym z tych miejsc – kocioł nie spełnia kryteriów żadnej z klas. Do października 2017 r. najtańsze kotły nie potrzebowały żadnych badań.

Właściciele domów jednorodzinnych mogą korzystać z programu Czyste Powietrze, dzięki czemu uzyskują wsparcie finansowe przy inwestycjach skutkujących mniejszą emisją szkodliwych substancji do atmosfery.

Miasto w porozumieniu z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku prowadzi działania mające na celu udzielenie pomocy malborczykom przy kompletowaniu dokumentów i składaniu wniosków. Dotacja przyznawana jest nie tylko na wymianę starych pieców i kotłów na paliwo stałe, ale też docieplenie domu, wymianę okien i drzwi czy instalację odnawialnych źródeł energii.

W Urzędzie Miasta można uzyskać wsparcie przez trzy dni w tygodniu:

• wtorek, godz. 9-14,
• środa, godz. 11-16,
• czwartek, godz. 9-14.

Z uwagi na pandemię i obostrzenia sanitarne trzeba wcześniej umówić się na spotkanie, dzwoniąc pod nr tel. 55 629 04 34.

W latach 2018-2019 w Malborku zlikwidowanych zostało 26 starych pieców w budynkach wielorodzinnych. Miasto również zlikwidowało „kopciuchy” w 19 budynkach komunalnych.

Skąd brać pieniądze na takie działania w starszych kamienicach? Można skorzystać z pożyczki na termomodernizację. Dotyczy to spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych, a także jednostek samorządu terytorialnego i podmiotów od nich zależnych. Środki dostępne są w ramach wsparcia pozadotacyjnego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego 2014-2020.
W województwie pomorskim rolę pośrednika finansowego obecnie pełnią Getin Noble Bank SA oraz Alior Bank SA Preferowane są przedsięwzięcia kompleksowe (pod względem zakresu planowanych prac inwestycyjnych oraz terytorialnie), wykorzystujące OZE, zapewniające zwiększenie efektywności energetycznej o co najmniej 60 proc., a także zapewniające największy efekt energetyczny (m.in. redukcję emisji gazów cieplarnianych) w stosunku do nakładów finansowych.

Dzięki termomodernizacji nie tylko oszczędzamy na rachunkach, ale przyczyniamy się do obniżenia emisji gazów cieplarnianych, a to z kolei pozytywnie wpłynie na zdrowie mieszkańców Pomorza. Takie inwestycje to dowód prawdziwej świadomości ekologicznej zarządców oraz przykład dla sąsiadów, że warto. Jedna ze spółdzielni mieszkaniowych ociepliła dzięki pożyczce już 16 budynków i zapowiada, że w kolejce oczekują kolejne 43 obiekty — mówi Adam Mikołajczyk, dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.

Jak informuje Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, pożyczka na modernizację energetyczną budynków mieszkalnych udzielana jest zarówno na warunkach rynkowych, jak i preferencyjnych na finansowanie inwestycji, które wpłyną na zmniejszenie strat ciepła w budynkach wielorodzinnych. Pożyczka jest oprocentowana na poziomie od 0 do 0,2 proc. w skali roku, a wysokość oprocentowania nie ulegnie zmianie przez cały okres finansowania. Można pozyskać do 5 mln zł bez opłat i bez prowizji. Maksymalny czas kredytowania to 20 lat.

Stan jakości powietrza w Malborku można obserwować na bieżąco TUTAJ za pośrednictwem urzędowej strony internetowej .